________________
૨૦
ઝઘડાઓનુ મૂલાગમ-સ્થાન સાધુઓ છે. તેમનામાં સમન્વયવાદના જો અભ્યાસ હાત તા . સમાજમાં આ મખેડા ઉભા થવા ન પામત.
સમન્વય, અવિરાધ, સાધન, અને ફળ એ ક્રમ છે. જ્યાં સમન્વય–દ્રષ્ટિ છે ત્યાં સ્યાદ્વાદ છે. અને ત્યાં વિરાધવૃત્તિ શમી જાય છે. એટલે પછી સાધન-માગ સાંપડે જ અને ફળ મેળવાય જ,
દુનિયાના આધ્યાત્મિક
નિદાન.
"
નું મુખ્ય મહાવીરને “ એકાન્તાષ્ટિ ”ની વિષમતામાં જણાયુ અને તે રાગનિદાનના ઉચ્છેદ કરવામાં તેમના પુરૂષાથ જયવંત નિવડયેા છે. “એકાન્ત”નીમીમારીમાં સબડતી દુનિયા પાસે તે મહાપુરૂષ “ અનેકાન્ત ની ઔષધિ મૂકી. એ મહાન્ તત્ત્વવાદ એકાંગી દષ્ટિમિ પર રચાયલા પ્રાદેામાં ખળભળાટ મચાવે છે, જથ્થર ક્રાન્તિ પેદા કરે છે. અનેકાન્ત ” ના ઉજ્જવળ સિદ્ધાન્તની સામે એકાંગી પ્રવાઢા બધા ફિક્કા પડી જાય છે. મહાવીરના અનેકાન્તવાદ જગને સામ્યવાદનું' શિક્ષણ આપે છે. અનેકાન્તવાદના ઉદ્ભવ સાથે સામ્યવાદના સંબધ વિચારવા જેવા છે. “ અનેકાન્ત ” ના પાઠ જગતની શિન્ન ભિન્ન જણાતી વિચારસરણીને ભિન્ન ભિન્ન
66
