________________
७४
એમ ભાખવું એ સરાસર મૂર્ખતાભર્યું છે. એવું ભાખવામાં ખરેખર ગૃહસ્થ–ધમની વિરાધના કરવાનું પાપ છે.
જે ધર્મને મિનિંગ “ધારક” કે “ઉદ્ધારક” થાય. છે, તે ધર્મની રેશની ગૃહસ્થ-જીવનધારીના ચેહરા ઉપર પણ પ્રકાશમાન થઈ શકે છે. સંસારવર્તી ગૃહસ્થ પણ પોતાની કર્તવ્યશીલતાના પ્રતાપે “ધર્માત્મા”ના તેજસ્વી પદ પર આરૂઢ થઈ, પિતાની પ્રભાવશાલિની જીવન–પ્રભાથી જગતને આલોકિત કરી મૂકે છે.
ન્યાયપુરસ્સર અને પાર્જન, પત્નીવ્રત (સ્ત્રીને અંગે પતિવ્રત), ઈશ્વર–પ્રણિધાન, દાન, તપ, પરોપકાર, નમ્રતા, નિર્લોભતા, સદભાવના અને વાગુપ્તિ એ દશવિધ ધર્મને ગૃહસ્થજીવન સાથે મહાન સહચાર છે. એ ધર્મરૂપી “સર્ચલાઈટ” જેમના જીવન-માર્ગ પર અજવાળું નાંખી રહી છે એવા ગૃહસ્થ પણ મહાત્માના પઢ પર આસીન હોઈ, વંદનીય, સ્તવનીય હોય છે. સુતરાં, ગૃહસ્થક્ષેત્ર પણ ધર્મક્ષેત્ર છે.
ત્યાગ–માર્ગ કેવળ આઘામાં જ છે અને આઘા. વગર આત્મ-વિકાસને માર્ગ કઈ પણ રીતે નજ સાંપડે, એમ જે કોઈ કહેતા હોય તે એ તેઓની ગેરસમજ છે. એવા વગર પણ અનેકાનેક આત્મજીવન જીવ્યા છે અને આત્મ-વિકાસની પૂર્ણ દશાએ પહોંચ્યા
