Book Title: Trishashtishalakapurushcharitammahakavyam Parva 8 9
Author(s): Hemchandracharya, Ramnikvijay Gani
Publisher: Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad

View full book text
Previous | Next

Page 97
________________ कलिकालसर्वज्ञश्रीहेमचन्द्राचार्यगुम्फितं (अष्टमं पर्व दधिपर्णो नलं नत्वाऽवदन्नाथोऽसि नः सदा । तत् क्षमस्व यदज्ञानात् त्वय्यकार्यमनुष्ठितम् ॥१०३९॥ पाअत्रान्तरे धनदेवः सार्थवाहो महद्धिकः । स आगादुपदापाणिर्द्रष्टुं भीमरथं नृपम् ॥१०४०॥ वैदर्भी सार्थवाहस्य तस्य पूर्वोपकारिणः । अकारयद् भीमनृपात् स्वबन्धोरिव गौरवम् ॥१०४१॥ ऋतुपर्णश्चन्द्रयशास्तत्सूता चन्द्रवत्यपि । वसन्तश्रीशेखरश्च स तापसपरेश्वरः ॥१०४२।।। तत्राऽऽययुर्दवदन्त्याऽऽायिताः पितृवाचिकैः । नितान्तमुत्कण्ठितया पूर्वोपकृतिलिप्तया ॥१०४३।। युग्मम् ।। अतिसक्रियमाणास्ते नित्यं भीमेन भूभुजा । तस्थुर्मासं नवनवैरातिथ्यैः प्रीतचेतसः ॥१०४४॥ पअन्यदा तस्थुषां तेषां सर्वेषां भीमपर्षदि । प्रातर्देवो दिवः कश्चिदायासीद् भाप्लुताम्बरः ॥१०४५।। प्रोचे च प्राञ्जलिभैमी स तापसपतिः पुरा । त्वया विमलमत्याख्यः प्रबोधित इति स्मर ॥१०४६॥ स तापसपतिर्मत्वा सौधर्मेऽहं सुरोऽभवम् । श्रीकेसरोऽभिधानेन विमाने केसराभिधे ॥१०४७॥ अर्हद्धर्मे स्थापितोऽहं मिथ्यादृष्टिरपि त्वया । तेन धर्मेण देवोऽहमभूवं त्वत्प्रसादतः ॥१०४८|| इत्युक्त्वा च हिरण्यस्य कोटी: सप्त प्रवृष्य सः । क्वचिदन्तर्दधे देवः स्वां प्रकाश्य कृतज्ञताम् ॥१०४९॥ पावसन्त-दधिपर्णर्तुपर्णा भीमोऽपरेऽपि हि । महाबला महीपाला राज्येऽभिषिषिचुर्नलम् ॥१०५०॥ ते राजानो नलादिष्टाः स्वानि स्वानि बलान्यथ । सङ्कीर्णत्वं ददानानि पृथ्व्यां प्राज्यान्यमेलयन् ॥१०५१॥ शभेऽह्नि तैन्पैः सार्धं नलोऽतलपराक्रमः । राज्यलक्ष्मी जिघक्षः स्वामयोध्यामभ्यषेणयत् ॥१०५२॥ कैरप्यहोभिस्तरणि तिरयन् रतिवल्लभम् । अयोध्योपवनं गत्वाऽध्युवास रतिवल्लभम् ॥१०५३।। समागतं नलं ज्ञात्वा कूबरो वरवैभवम् । भिया कण्ठगतप्राण इवाऽभूद् भृशमाकुलः ॥१०५४|| पानलस्तं स्माऽऽह दूतेन देवनैर्दीव्यतां पुनः । ममैवाऽस्तु त्वदीया श्रीर्मदीयाऽपि तवाऽस्तु वा ॥१०५५॥ कूबरोऽपि रणशङ्कामपाकृत्य प्रमोदभाक् । पुन तं समारेभे जितँकासी हि तत्र सः ॥१०५६॥ सर्वामुर्वी जिगायाऽथ भाग्यवान्नैषधोऽनुजात् । भाग्ये हि विजयो नणां पाणिपञ मरोंलति ॥१०५७।। नलेन जितराज्योऽपि सोऽतिकूरोऽपि कूबरः । ममाऽनुजन्मायमिति नाऽप्रसादास्पदं कृतः ॥१०५८।। वैदर्भीजानिना राज्यमलङ्कृत्य निजं तदा । अरुषा कूबरश्चक्रे पूर्ववद्यौवराज्यभाक् ॥१०५९॥ नल: स्वं राज्यमासाद्य दवदन्तीयुतस्तदा । कोशलानगरीचैत्यान्युत्कण्ठावानवन्दत ॥१०६०॥ राज्याभिषेकमाङ्गल्योपायनानि महीभुजः । सर्वेऽप्यानिन्यिरे भक्त्या भरतार्धनिवासिनः ॥१०६१॥ सकलैरवनीपालैः पालिताखण्डशासनः । बहून्यब्दसहस्राणि भरतार्धं नलोऽशिषत् ॥१०६२॥ स्वर्गादन्येधुरागत्य निषधो देवभूयभाक् । विषयार्णवैपाठीनमिति प्राबोधयन्नलम् ॥१०६३।। भवारण्ये लुण्ट्यमानं सदा विषयतस्करैः । आत्मनोऽपि विवेकस्वमरक्षन् पुरुषोऽसि किम् ? ॥१०६४।। प्रव्रज्यासमयाख्यानं प्रतिपन्नं पुरा मया । तदिदानी परिव्रज्यां गृहाणाऽऽयुस्तरोः फलम् ॥१०६५।। इत्युक्त्वाऽन्तर्दधे देवस्तत्र चाऽभ्याययौ तदा । जिनसेनाभिधः सूरिरवधिज्ञानशेधिः ॥१०६६।। दवदन्ती-नलौ गत्वा ववन्दाते तमादरात् । पृष्टश्च प्राग्भवं ताभ्यामाख्यायैवमुवाच सः ॥१०६७॥ प्राप्तं राज्यं त्वया साधोः क्षीरदानात् तथा मुनौ । क्रोधाद् द्वादशघटिकाद् विरहो द्वादशाब्दिकः ॥१०६८।। इति श्रुत्वा पुष्कलाख्ये सुते राज्यं निधाय तौ । गृहीत्वा च व्रतं तस्मात् पालयामासतुश्चिरम् ॥१०६९।। नलोऽन्यदा तु भोगार्थी दवदन्त्यां मनोऽकरोत् । अथाऽऽचार्यैः परित्यक्तः पित्राऽऽगत्य प्रबोधितः ॥१०७०॥ अशक्नुवन् व्रतं कर्तुं प्रपेदेऽनशनं नलः । नले जातानुरागाऽथ दवदन्त्यपि तद् व्यधात् ।।१०७१॥ नलो मृत्वा कुबेरोऽहमभूवं सा तु भीमजा । मत्प्रियाऽजनि सा च्युत्वा शौरेः कनकवत्यभूत् ।।१०७२।। १. नृपं ज्ञात्वा० खं० २ । २. त्वय्यन्ना( न्या )य्यमनु० खं० १-२, ला० । ३. भीमनृपं ता०सं० विना । ४. पितृवाचकैः मु० २० । पितुः भीमनृपस्य वाचिकैः-सन्देशकैः । ५. कान्त्या दीपितं अम्बरं येन सः ॥६. ०तोऽस्मि खं० १-२, ला० । ७. आच्छादयन् । ८. ०काशी मु० २० । ९. मराल इव आचरति । १०. वैदर्भी जाया यस्य सः नल: तेन । ११. विषयसुखसमुद्रे मकरतुल्यम् । १२. लुट्यपानं खं०र० । १३. विवेकं ला०सू० । विवेक एव धनम्। १४. पुरुषो असि खं० २। १५. सेवधिः खं० २, ला० । १६. भोगार्थि आ० भोगार्थम् मु० । Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org

Loading...

Page Navigation
1 ... 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282