Trishashtishalakapurushcharitammahakavyam Parva 8 9

Author(s): Hemchandracharya, Ramnikvijay Gani
Publisher: Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad

Page 208

तृतीयः सर्गः)
श्रीत्रिषष्टिशलाकापुरुषचरितम् ।
१८१
वज्रमुल्लालयन्नन्येनाऽग्रस्थो वल्गुवल्गितः । स्वामिवक्त्रे वलद्ग्रीवं दत्तदृष्टिर्ययौ द्रुतम् ॥३०॥ क्षणान्मेरावतिपाण्डुकम्बलामासदच्छिलाम् । सिंहासने न्यषदच्च शक्रोऽङ्कारोपितप्रभुः ॥३१।। त्रिषष्टिरच्युताद्याश्च तत्रेन्द्रा द्रुतमाययुः । जन्माभिषेकं नाथस्य विधिवद्विदधुश्च ते ॥३२॥ ईशानोत्सङ्गमारोप्य प्रभुं सौधर्मवासवः । यथावत् स्नपयोमास वृषशङ्गोत्थितैर्जलैः ॥३३।। चर्चामर्चा रचयित्वा जगन्नाथस्य वासवः । कृताञ्जलिरिति स्तोत्रं पवित्रमुपचक्रमे ॥३४॥ नमः प्रियङ्गुवर्णाय जगतः प्रियहेतवे ! तुभ्यं दुस्तरसंसारपारावारैकसेतवे ॥३५॥ ज्ञानरत्नैककोशाय व्याँकोशेन्दीवरत्विषे । भव्यारविन्दांशुमते तुभ्यं भगवते नमः ॥३६।। फणभृल्लक्ष्मणेऽष्टाग्रसहस्रनरलक्ष्मणे । तुभ्यं नमः कर्मतमोविध्वंसशशलक्ष्मणे ॥३७।। जगत्रयपवित्राय ज्ञानत्रितयधारिणे । कर्मस्थलखनित्राय सुचरित्राय ते नमः ॥३८॥ सर्वातिशयपात्रायाऽतिमात्रकरुणावते । सर्वसम्पदमत्राय नमस्ते परमात्मने ॥३९।। दूरीभूतकषायाय मुदिता क्षीरवार्धये । रागद्वेषविमुक्ताय नमस्ते मुक्तिगामिने ॥४०॥ फलं त्वत्पादसेवाया यद्यस्ति परमेश्वर ! । तदेतदेव मे भूयात्त्वयि भक्तिर्भवे भवे ॥४१॥ "स्तुत्वेत्यर्हन्तमादाय नीत्वा वामान्तिकेऽमुचत् । जहेऽवस्वापनी तस्यास्तच्चाऽर्हत्प्रतिरूपकम् ॥४२॥ शक्रोऽगात् स्वं ततः स्थानमश्वसेनोऽपि हि प्रगे । सूनोर्जन्मोत्सवं चक्रे कारामोक्षादिपूर्वकम् ।।४३।। गर्भस्थितेऽस्मिञ्जननी कृष्णनिश्यपि पार्श्वतः । सर्पन्तं सर्पमद्राक्षीत् सद्यः पत्युः शशंस च ॥४४॥ स्मृत्वा तदेष गर्भस्य प्रभाव इति निर्णय॑न । पार्श्व इत्यभिधां सूनोरश्वसेननपोऽकरोत् ।।४५।। धात्रीभिरिन्द्रादिष्टाभिर्लाल्यमानो जगत्पतिः । क्रमेण ववृधे राज्ञामङ्कतोऽङ्केषु सञ्चरन् ॥४६।। नवहस्तप्रमाणाङ्गः क्रमात् प्राप च यौवनम् । अनङ्गलीलोपवनं कार्मणं हरिणीदृशाम् ।।४७।। नीलोपलानां सारेण यद्वा नीलोत्पलश्रियाम् । निर्मितः शुशुभे पार्श्वः कायकान्त्या विनीलया ॥४८।। बभौ विभुर्महाबाहुर्महाशाख इव द्रुमः । विशालदृढवक्षाश्च महातट इवाऽचलः ।।४९।। आश्वसेनिळराजिष्ट पाणि-पादास्य-चक्षुषा । विकस्वरेणाऽरविन्दवनेनेव महादः ॥५०॥ वादिलाञ्छनधरो वज्रमध्यः कृशोदरः । वज्रऋषभनाराचं दधौ संहननं प्रभुः ॥५१॥ तादृग्रूपं प्रभुं दृष्ट्वा चिन्तयामासुरङ्गनाः । यासां पतिरयं भावी धन्यास्ता एव भूतले ॥५२॥ अश्वसेननृपोऽन्येद्युजिनधर्मकथापरः । आस्थानस्थः प्रतीहारेणाऽभ्येत्य व्यज्ञपीदृशम् ॥५३।। अस्ति द्वारि नरः कोऽपि नरेश्वर ! सदाकतिः । विज्ञीप्सुः स्वामिनः पादान प्रसीदाऽऽदेशदानतः ॥५४।। अश्वसेननृपोऽप्यूचे प्रवेशय तमाश्वपि । विज्ञीप्सवो हि विज्ञाप्याः सर्वेऽपि न्यायिभि पैः ।।५५।। प्रवेशितोऽथ द्वाःस्थेन नमश्चक्रे महीपतिम् । प्रतीहारविनिर्दिष्टे विष्टर निषसाद सः ॥५६॥ भूपतिस्तमभाषिष्ट भद्र ! कस्यासि ? कोऽसि वा ? । केन वा कारणेनेह मदन्तिकमुपागम: ? ॥५७|| पस पुमानप्युवाचैवं स्वामित्रस्तीह भारते । पुरं कशस्थलं नाम क्रीडास्थलमिव श्रियाम् ॥५८॥ तत्राऽऽसीन्नरवर्मेति वर्मेव शरणार्थिनाम् । अर्थिनामेककल्पद्रुर्महौजाः पृथिवीपतिः ॥५९॥ सोऽसाधयद् बहून् राज्ञः स्वभूसीमान्तवर्तिनः । सांवत्तिक इवाऽऽदित्यो राजंस्तीवेण तेजसा ॥६०।।
'जैनधर्मे रैतो नित्यं साधुशुश्रूषणोद्यतः । सोऽपालयच्चिरं राज्यमखण्डन्यायविक्रमः ॥६१॥ १. वल्गु-सुन्दरं वल्गितं-गमनं यस्य सः । २. स्नापया० मु० । ३. व्याकोशं-विकसितं इन्दीवरं-कमलं तत्तुल्यकान्तये । ४. सर्वसम्पदा अमत्राय-पात्राय । ५. मुदित० मु० । करुणाक्षीर० हे. ता० । ६. ०ऽपस्वापिनी सं० । ७. प्रातः । ८. निर्नयन सं० । निर्णयम् हे० ता० । ९. महाचल० मु० । १०. वज्राहि० मु० । लाञ्छनधरः-लक्षणधर इत्यर्थः । ११. ०सेनो मु० । १२. विज्ञप्तिं कर्तुं इच्छु: । १३. आसने । १४. ०मुपागतः सं० । १५. क्रीडास्थान० सं०ता० । १६. संवर्ते-प्रलये भवः-सांवर्तिक: सूर्यः । १७. जैने ता० । १८. ०धर्मरतो हे० ।