Book Title: Tattvarthadhigam Sutram Part 08
Author(s): Rajshekharsuri, Dharmshekharvijay, Divyashekharvijay
Publisher: Arihant Aradhak Trust
View full book text
________________
સૂત્ર-૧
શ્રી તત્ત્વાર્થાધિગમસૂત્ર અધ્યાય-૮ શેષમનમહતમ કૃતિ અભિગૃહીત મિથ્યાત્વથી અન્ય જે તત્ત્વાર્થની અશ્રદ્ધા તે અનભિગૃહીત મિથ્યાદર્શન છે, અર્થાત્ અનભિનિવેશ મિથ્યાત્વ છે.
થોવત્તાયા: રૂલ્યઃિ સાતમા અધ્યાયના પ્રારંભમાં મન, વચન, કાયાથી ન કરવું, ન કરાવવું, ન અનુમોદવું એ ભાંગાથી હિંસા, અસત્ય, ચોરી, અબ્રહ્મ, પરિગ્રહથી જે વિરતિ કહી છે તે વિરતિથી વિપરીત અવિરતિ છે, અર્થાત્ હિંસાદિમાં પ્રવૃત્તિ રૂપ અસંયમ છે.
ઇન્દ્રિયોના દોષથી મોક્ષમાર્ગમાં શિથિલતા એ પ્રમાદ છે. “પ્રમઃ એવા પદને ફરી કહીને પ્રમાદના સ્વરૂપને કહે છે- પૂર્વે જાણેલ વસ્તુ યાદ નરહેવી, અર્થાત્ ચિત્ત વિકથા આદિમાં વ્યગ્ર હોવાથી આ કરીને પછી આ કરવું જોઇએ એ પ્રમાણે ન જાણવું યાદ ન રહેવું તે મૃત્યનવસ્થાન છે.
યાદ હોવા છતાં આગમવિહિત કુશળ(=શુભ)ક્રિયા કરવામાં ઉત્સાહનો અભાવ, અર્થાત્ ક્રિયામાં પ્રવૃત્તિનો અભાવ તે કુશળોમાં અનાદર છે.
યોગ એટલે કાયા આદિની પ્રવૃત્તિઓ. તે પ્રવૃત્તિઓને આર્તધ્યાનવાળા ચિત્તથી કરનારને યોગદુપ્પણિધાન છે.
વશબ્દ સમુચ્ચય અર્થમાં છે. આ પ્રમાણે આ પ્રમાદ છે. ઉપસંહાર કરવા માટે ફરી પ્રમાદ શબ્દનું ગ્રહણ કર્યું છે. આ ત્રણ પ્રકારનો પ્રમાદ છે.
કષીય મોહનીયે વસ્યન્ત તિ જેમનો વ્યુત્પત્તિથી થતો અર્થ પૂર્વે (આ સૂત્રની ટીકામાં) કહ્યો છે તે કષાયો મોહનીયકર્મના વર્ણન પ્રસંગે આ જ અધ્યાયમાં (૧૦માસૂત્રમાં) આગળપ્રભેદોથી સહિત વિસ્તારથી કહેવાશે.
વોfસ્ત્રવિદઃ પૂર્વોત્ત:'તિ છઠ્ઠા અધ્યાયમાં પહેલા સૂત્રમાં) ત્રણ પ્રકારનો યોગ કહ્યો છે.
આ પ્રમાણે પાંચ સામાન્ય હેતુઓ છે, અર્થાત્ સર્વકર્મોના બંધના હેતુઓ છે. -
