Book Title: Tattvarthadhigam Sutram Part 08
Author(s): Rajshekharsuri, Dharmshekharvijay, Divyashekharvijay
Publisher: Arihant Aradhak Trust
View full book text
________________
૫૭
સૂત્ર-૧૦
શ્રી તત્ત્વાર્થાધિગમસૂત્ર અધ્યાય-૮ રુચિ થતી નથી તેમ તેને સત્યધર્મ ઉપર રુચિ થતી નથી.” ગ્રંથિભેદ પછી યથોક્ત ક્રમથી મિથ્યાત્વની શુદ્ધિ થતાં સમ્યક્ત્વની પ્રાપ્તિ થાય છે. પછી જેવી રીતે મદ( ઘેન) કરનારા કોદરા છાણ વગેરેથી શુદ્ધ કરાય છે તે રીતે સમ્યક્ત્વની પ્રાપ્તિ પછી સમ્યક્ત્વગુણથી મિથ્યાત્વકર્મને શુદ્ધ કરાય છે. (૧) “તેમાં જે સંપૂર્ણ વિશુદ્ધ થાય છે તે સમ્યક્ત્વકર્મ છે. જે કંઈક વિશુદ્ધ થાય છે તે મિશ્ર છે અને તદ્દન અશુદ્ધ છે તે મિથ્યાત્વ છે.”
અવિશુદ્ધ-વિશુદ્ધ-કંઈક શુદ્ધ એમ ત્રણ અવસ્થાવાળા મદન કોદરા અનુક્રમે મિથ્યાત્વ, સમ્યકત્વ, સમ્યમિથ્યાત્વમાં દષ્ટાંત રૂપ છે. મિથ્યાત્વના ઉદયથી તત્ત્વભૂત પદાર્થોની અશ્રદ્ધા થાય છે. કારણ કે તેની દષ્ટિ વિપરીત હોય છે. કહ્યું છે કે- “મદનકોદરાનું ભક્ષણ કરીને મનુષ્ય આત્મવશ રહેતો નથી. શુદ્ધકોદરાનું ભક્ષણ કરનાર મોહ પામતો નથી ધેનમાં આવતો નથી. મિશ્રકોદરાનું ભક્ષણ કરનાર મિશ્રગુણવાળો(=અલ્પ ઘેનવાળો) થાય છે.” ગુણ અને ગુણી એક હોવાથી અને જીવ ઉદય પ્રમાણે પરિણામમાં રહેતો હોવાથી પીધેલા દારૂથી અને ધતૂરાના ભક્ષણથી પિત્તનો ઉદય થવાના કારણે વ્યાકુળ કરાયેલા અંત:કરણવાળા પુરુષની જેમ, યથાવસ્થિત પદાર્થની રુચિનો નાશ કરનારા મિથ્યાત્વથી જીવ તત્ત્વને બીજી રીતે(=જેવા સ્વરૂપે નથી તેવા સ્વરૂપે) સ્વીકારે છે. કહ્યું છે કે- “મિથ્યાત્વરૂપ અંધકારથી આચ્છાદિત દષ્ટિવાળા અને રાગ-દ્વેષથી સંયુક્ત ભવ્ય પણ મનુષ્યો જિનોક્તધર્મ ઉપર રુચિ કરતા નથી. (૧) મિથ્યાદૃષ્ટિ જીવ ઉપદેશેલા પ્રવચનની શ્રદ્ધા કરતો નથી. ઉપદેશેલા કે નહિ ઉપદેશેલા અસત્ય પદાર્થની શ્રદ્ધા કરે છે. (૨) જે પુરુષ સૂત્રોક્ત એકપદની કે એકઅક્ષરની (પણ) શ્રદ્ધા કરતો નથી તે બાકીના પદોની શ્રદ્ધા કરતો હોવા છતાં મિથ્યાદષ્ટિ જાણવો. (૩)” સૂત્ર તો વિશિષ્ટપુરુષે રચેલું જ શ્રદ્ધાનો વિષય છે, અર્થાત્ વિશિષ્ટપુરુષે રચેલું જ સૂત્ર શ્રદ્ધા કરવા યોગ્ય છે. કહ્યું છે કે“અરિહંતે કહેલું અને ગણધરોએ રચેલું, પ્રત્યેકબુદ્ધોએ રચેલું અને વિરોએ રચેલું એમ ત્રણ પ્રકારનું સૂત્ર પ્રમાણભૂત છે. (૧) શ્રુતકેવલી
