Book Title: Tattvarthadhigam Sutram Part 08
Author(s): Rajshekharsuri, Dharmshekharvijay, Divyashekharvijay
Publisher: Arihant Aradhak Trust
View full book text
________________
૧૨૪
શ્રી તત્ત્વાધિગમસૂત્ર અધ્યાય-૮
સૂત્ર-૧૬ ટીકાર્થ– માવો-વિત:, = શબ્દથી અંતરાયનો સમુચ્ચય છે. સારોપમટીનાં વોટ્ય: સાગરોપમોટિઃ | પરા એટલે ઉત્કૃષ્ટ. આનાથી મધ્યમ-જઘન્ય સ્થિતિને દૂર કરી. (સ્થિતિ: એ પ્રમાણે) સ્થિતિવચન પ્રતિજ્ઞાતના સંગ્રહ માટે છે. માહિતિકૃમ્ ઇત્યાદિ ભાષ્યથી આ અર્થનું પ્રતિપાદન કરે છે.
જ્ઞાનાવરણ, દર્શનાવરણ, વેદનીયની અને અંતરાયકર્મની આ સ્થિતિ છે. સ્થિતિ એટલે અવસ્થાન (રહેવું), બંધકાળથી પ્રારંભી જ્યાં સુધી સંપૂર્ણ ક્ષય થાય ત્યાં સુધી સ્થિતિકાળ છે. આ પ્રમાણે આ ચાર મૂળ પ્રકૃતિઓનો ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિબંધ કહ્યો. ત્રણ હજાર વર્ષ "અબાધાકાળ છે. જયારથી જ્ઞાનાવરણીયાદિ કર્મ ઉદયાવલિકામાં પ્રવેશ કરે ત્યારથી જયાં સુધી સંપૂર્ણ ન થાય ત્યાં સુધી બાધાકાળ છે. (બાધાનો-કર્મફળના અનુભવનો કાળ તે બાધાકાળ.) પ્રસ્તુતમાં બંધકાળથી આરંભી ત્રણ હજાર વર્ષ સુધી અબાધાકાળ છે. કારણ કે તેટલા કાળ સુધી તે કર્મ અનુભવાતું નથી. (૮-૧૫)
टीकावतरणिका- अथ मोहनीयकर्मप्रकृतेः कियान् स्थितिबन्ध इति तदभिधानायाह
ટીકાવતરણિકાર્થ– હવે મોહનીય કર્મપ્રકૃતિનો કેટલો સ્થિતિબંધ છે તે જણાવવા માટે કહે છે– મોહનીયની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ
ક્ષતિહાયચ ૮-ડ્યા સૂત્રાર્થ– મોહનીયકર્મની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ સિત્તેર (૭૦) કોડાકોડિ સાગરોપમ છે. (૮-૧૬)
भाष्यं- मोहनीयकर्मप्रकृतेः सप्ततिः सागरोपमकोटीकोट्यः परा સ્થિતિ૧૮-૨ા. ૧. જેટલા કોડાકોડિ સાગરોપમ સ્થિતિકાળ તેટલા સો વર્ષ અબાધાકાળ હોય. અહીં ૩૦
કોડાકોડ સાગરોપમ હોવાથી ૩૦x૧૦૦=ત્રણ હજાર વર્ષ અબાધાકાળ થાય. દર એક કોડાકોડિ સાગરોપમ સ્થિતિકાળમાં સો વર્ષ અબાધાકાળ હોય એવો નિયમ છે.
