Book Title: Tattvarthadhigam Sutram Part 08
Author(s): Rajshekharsuri, Dharmshekharvijay, Divyashekharvijay
Publisher: Arihant Aradhak Trust
View full book text
________________
સૂત્ર-૨૫
શ્રી તત્ત્વાર્થાધિગમસૂત્ર અધ્યાય-૮
कुत एतदित्याह - अग्रहणयोग्यत्वात् प्रदेशानामिति, प्रदेशानांस्कन्धानामेवम्विधानामग्रहणयोग्यत्वादिति । सम्प्रति उपसंहरति- एष प्रदेशबन्धो भवतीति, एतत् प्रदेशबन्धस्य स्वरूपमित्यर्थः ॥८-२५॥
ટીકાર્થ— અહીં આઠ પ્રશ્નો છે.
૧૫૫
-
(૧) પુદ્ગલો(=કર્મદલિકો) કોનું કારણ છે ? અથવા શાના કારણે પુદ્ગલો બંધાય છે ? આ એક પ્રશ્ન છે.
(૨) પુદ્ગલોને બાંધતો જીવ પણ પુદ્ગલોને એક દિશા પ્રદેશથી બાંધે છે ? સર્વ દિશા પ્રદેશોથી બાંધે છે ? આ પ્રમાણે માત્ર ગ્રહણ વિવક્ષિત છે. આથી જ્યાં જ્યાં બંધાય છે એવા પ્રયોગના સ્થાને ગ્રહણ કરે છે એમ સમજવું.
ભાવાર્થ- આત્મા પુદ્ગલોને(=કર્મપુદ્ગલોને) કોઇ એક દિશામાંથી ગ્રહણ કરે છે ? કે સર્વ દિશાઓમાંથી ગ્રહણ કરે છે ? આ બીજો પ્રશ્ન છે. (૩) તે બંધ પણ શું સર્વ જીવોનો તુલ્ય છે ? કે કોઇક નિમિત્તથી અતુલ્ય છે ?
ભાવાર્થ- સઘળા જીવો એકસરખા પુદ્ગલો ગ્રહણ કરે છે ? કે વધારેઓછા પણ ગ્રહણ કરે છે ? આ ત્રીજો પ્રશ્ન છે.
(૪) કયા ગુણવાળા કેવળ પુદ્ગલો બંધને યોગ્ય થાય છે ? અર્થાત્ સ્થૂલપુદ્ગલો બંધને યોગ્ય છે ? કે સૂક્ષ્મ પુદ્ગલો બંધને યોગ્ય છે ? આ ચોથો પ્રશ્ન છે.
(૫) કર્મપુદ્ગલો જે આકાશપ્રદેશોમાં રહેલા છે ત્યાં જ અવગાહીને(=આશ્રય કરીને) રહેલા જે જીવપ્રદેશો તે જીવપ્રદેશોમાં તે જ કર્મપુદગલોનો બંધ થાય ? કે જીવપ્રદેશોને અવગાહીને ન રહ્યા હોય તેવા આકાશપ્રદેશોમાં રહેલા પણ કર્મપુદ્ગલોનો બંધ થાય ?
ભાવાર્થ- કયા સ્થળે રહેલા કર્મપુદ્ગલોને જીવ ગ્રહણ કરે છે ? આ પાંચમો પ્રશ્ન છે.
