Tattvarthadhigam Sutram Part 08

Author(s): Rajshekharsuri, Dharmshekharvijay, Divyashekharvijay
Publisher: Arihant Aradhak Trust

Page 172

૧૫૦
શ્રી તત્ત્વાર્થાધિગમસૂત્ર અધ્યાય-૮
સૂત્ર-૨૫
ભિનામાં માટીને સુકવવી, ઉદીરણામાં અકાળે(=જલદી) આંબાને પકવવા એમ ક્રમશઃ ઘટાડવું.]
અહીં 7 શબ્દ અન્ય હેતુની અપેક્ષા રાખે છે. વિપાકના કારણે નિર્જરા થાય એ એક હેતુ છે. આનાથી બીજો હેતુ તે હેન્વંતર. અન્ય હેતુને બતાવવા માટે કહે છે- તપથી નિર્જરા અને સંવર થાય એમ નવમા અધ્યાયમાં સંવરના અધિકારમાં કહેશે. સંવરના અધિકારમાં બાર પ્રકારના તપથી સંવર અને નિર્જરા થાય છે. એથી તપ નિર્જરાનો હેતુ છે. આથી અન્ય નિમિત્તના સમુચ્ચય માટે 7 શબ્દ છે. અહીં આઠમા અધ્યાયમાં કર્મોને અટકાવવા માટે નિર્જરા શબ્દનું ગ્રહણ કર્યું છે. નવમા અધ્યાયમાં સંવર માટે નિર્જરા શબ્દનું ગ્રહણ કર્યું છે. (૮-૨૪)
भाष्यावतरणिका - उक्तोऽनुभावबन्धः । प्रदेशबन्धं वक्ष्यामः । ભાષ્યાવતરણિકાર્થ– રસબંધ કહ્યો. (હવે) પ્રદેશબંધ કહીશું. टीकावतरणिका - उक्तोऽनुभावबन्धः । प्रदेशबन्धं वक्ष्याम इति प्रतिजानीते, तत्प्रदर्शनायाह
ટીકાવતરણિકાર્થ— ૨સબંધ કહ્યો. (હવે) પ્રદેશબંધ કહીશું એમ પ્રતિજ્ઞા કરે છે. પ્રદેશબંધને બતાવવા માટે કહે છે—
પ્રદેશબંધનું વર્ણન—
नामप्रत्ययाः सर्वतो योगविशेषात् सूक्ष्मैकक्षेत्रावगाढस्थिताः सर्वात्मप्रदेशेष्वनन्तानन्तप्रदेशाः ॥८- २५ ॥
સૂત્રાર્થ-નામનિમિત્તક=પ્રકૃતિનિમિત્તક, સર્વતરફથી, યોગવિશેષથી, સૂક્ષ્મ, એકક્ષેત્રાવગાઢ, સ્થિર, સર્વઆત્મપ્રદેશોમાં, અનંતાનંતપ્રદેશવાળા અનંતા કર્મસ્કંધો બંધાય છે. (૮-૨૫)
भाष्यं - नामप्रत्ययाः पुद्गला बध्यन्ते । नाम प्रत्यय एषां त इमे नामप्रत्ययाः । नामनिमित्ता नामहेतुका नामकारणा इत्यर्थः । सर्वतस्तिर्यगूर्ध्वमधश्च बध्यन्ते । योगविशेषात् कायवाङ्मनः कर्मयोगविशेषाच्च