Book Title: Tattvarthadhigam Sutram Part 08
Author(s): Rajshekharsuri, Dharmshekharvijay, Divyashekharvijay
Publisher: Arihant Aradhak Trust
View full book text
________________
૧૨૨ શ્રી તત્ત્વાર્થાધિગમસૂત્ર અધ્યાય-૮
સૂત્ર-૧૪ છે. જેને કેવળજ્ઞાન ઉત્પન્ન થયું છે તે ભગવાનમાં સર્વ પ્રકારના વીયતરાયનો ક્ષય હોય છે. તેમાં સંપૂર્ણ વિર્ય હોય છે.
તેમાં આઠેય કર્મોની ઉત્તરપ્રકૃતિઓ એકસોને વીસ છે. બંધને આશ્રયીને આટલી (૧૨૦) પ્રકૃતિઓ બંધાય છે. સમ્યક્ત્વનો અને સમ્યમિથ્યાત્વનો બંધ નથી. કેમકે તે બે મિથ્યાદર્શનના પુગલોની તેવા પ્રકારની પરિણતિરૂપ છે. તે બેની સાથે (૧૨૨) એકસોને બાવીસ ઉત્તરપ્રકૃતિઓ છે. તે પ્રકૃતિઓ આ છે- જ્ઞાનાવરણીય અને અંતરાયના પાંચ પાંચ ભેદો, દર્શનાવરણના નવ ભેદો, વેદનીયના અને ગોત્રના બે બે ભેદો, મોહનીયના અઠ્યાવીસ ભેદો, આયુષ્યના ચાર ભેદો, નામકર્મમાં- ગતિ ૪, આનુપૂર્વી ૪, જાતિનામ ૫, શરીરનામ ૫, બંધન અને સંઘાત એ બે નામ શરીરની અંતર્ગત હોવાથી તે બેની પ્રકૃતિરૂપે ગણના નથી. સંસ્થાનનામ ૬, સંહનન ૬, અંગોપાંગ ૩, વિહાયોગતિર, વર્ણ, ગંધ, રસ, સ્પર્શ, અગુરુલઘુ, ઉપઘાત, પરાઘાત, ઉચ્છવાસ, આતપ, ઉદ્યોત, ત્રસ, સ્થાવર, બાદર, સૂક્ષ્મ, પર્યાપ્ત, અપર્યાપ્ત, પ્રત્યેક શરીર, સાધારણશરીર, સ્થિર, અસ્થિર, શુભ, અશુભ, સુભગ, દુર્ભગ, સુસ્વર, દુઃસ્વર, આદેય, અનાદેય, યશનામ, અયશનામ, નિર્માણનામ, તીર્થંકરનામ આ એક એક ભેજવાળા ૩૨ નામ, બધા મળીને કુલ (૧૨૨) એકસોને બાવીસ છે. (૮-૧૪)
મૂળપ્રકૃતિનો ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિબંધ આ પ્રમાણે પ્રકૃતિઓનું નિરૂપણ કરીને અભિધેય તરીકે સ્થિતિબંધને શરૂ કરતા ભાષ્યકાર કહે છે
भाष्यावतरणिका- उक्तः प्रकृतिबन्धः । स्थितिबन्धं वक्ष्यामः । ભાષ્યાવતરણિતાર્થ– પ્રકૃતિબંધ કહ્યો. હવે સ્થિતિબંધને કહીશું. टीकावतरणिका- इत्थं प्रकृतिनिरूपणामभिधाय स्थितिबन्धनमभिधेयतयोपक्रममाण आह-उक्तः प्रकृतिबन्धः, स्थितिबन्धं वक्ष्याम इति प्रकृतिबन्धो यथावदभिहितः, सम्प्रति स्थितिबन्धमभिधास्याम इति प्रतिजानीते भाष्यकारः, तदभिधित्सया चेदमाह
