Book Title: Tattvarthadhigam Sutram Part 08
Author(s): Rajshekharsuri, Dharmshekharvijay, Divyashekharvijay
Publisher: Arihant Aradhak Trust
View full book text
________________
૭૦
શ્રી તત્ત્વાથધિગમસૂત્ર અધ્યાય-૮ સૂત્ર-૧૧ અહીં મિથ્યાદર્શન અને આદ્ય બાર કષાયો સર્વઘાતી પ્રકૃતિઓ છે. સંજવલન કષાયો અને નોકષાયો દેશઘાતી પ્રકૃતિઓ છે.
પૂર્વપક્ષ– સૂચન કરવાના કારણે સૂત્ર કહેવાય છે. આથી સૂત્ર નાનું કરવું જોઈએ. નાનું સૂત્ર આ પ્રમાણે થાય-ર્શનવારિત્રમોદનીય%ષાયોવષાયવેનીયાડ્યારિત્રદિષોડશનવમે આ પ્રમાણે સૂત્ર કરવાથી વિવક્ષિત અર્થનો સંગ્રહ થઈ જાય.
ઉત્તરપક્ષ– “મોહ દુઃખથી વ્યાખ્યાન કરી શકાય તેવો અને મહાન બંધન છે. (તેથી) મોહના વર્ણનમાં સૂત્રકારને દુઃખપૂર્વક કહી શકાય તેવું લાઘવ વગેરે ઈષ્ટ નથી.” (૮-૧૦)
टीकावतरणिका-सम्प्रति क्रमप्राप्तस्यायुष्ककर्मणश्चत्वार्युत्तरप्रकृतिस्वरूपाण्यभिधित्सुराह
ટીકાવતરણિકાર્થ– હવે ક્રમથી પ્રાપ્ત આયુષ્યકર્મની ચાર ઉત્તરપ્રકૃતિઓના સ્વરૂપને કહેવાની ઇચ્છાવાળા સૂત્રકાર કહે છે
આયુષ્યકર્મના ચાર ભેદોनारकतैर्यग्योनमानुषदैवानि ॥८-११॥ સૂત્રાર્થ– નરક, તિર્યંચ, મનુષ્ય અને દેવ આ ચાર પ્રકારે આયુષ્ય છે. (૮-૧૧).
भाष्यं- आयुष्कं चतुर्भेदं-नारकं तैर्यग्योनं मानुषं दैवमिति ॥८-११॥
ભાષ્યાર્થ– નરકનું, તિર્યંચયોનિનું, મનુષ્યનું અને દેવનું એમ ચાર પ્રકારનું આયુષ્ય છે. (૮-૧૧)
टीका- नारकादीनि कृतद्वन्द्वानि प्रथमाबहुवचनेन निर्दिष्टानि, यस्योदयात् प्रायोग्यप्रकृतिविशेषानुसहायीभूत आत्मा नारकादिभावेन जीवति यस्य च क्षयात् मृत उच्यते तदायुः, आह च
"स्वानुरूपाश्रवोपात्तं, पौद्गलं द्रव्यमात्मना । जीवनं यत्तदायुष्कमुत्पादाद्यस्य जीवति ॥१॥"
