Book Title: Tattvarthadhigam Sutram Part 08
Author(s): Rajshekharsuri, Dharmshekharvijay, Divyashekharvijay
Publisher: Arihant Aradhak Trust
View full book text
________________
૭૮ શ્રી તત્વાર્થાધિગમસૂત્ર અધ્યાય-૮
સૂત્ર-૧૨ તેજ:કાયિકજાતિનામ અનેક પ્રકારનું છે. તે આ પ્રમાણે- અંગાર, જ્વાલા, અલાત, અર્ચિસ્, મુર્ખર, શુદ્ધઅગ્નિજાતિનામ વગેરે. અલાત= ઉભુક, બળી રહેલું કાષ્ઠ. અર્ચિસ અગ્નિની ઉછળતી જવાલા. મુર્મર રાખથી ઢંકાયેલા અગ્નિકણો.
વાયુકાયિકજાતિનામ અનેક પ્રકારનું છે. તે આ પ્રમાણે- ઉત્કલિકા, મંડલિકા, ઝંઝા, ઘનવાત, સંવર્તકજાતિનામ વગેરે. ઉત્કલિકા નીચાણ તરફ વહેતો વાયુ. ઝંઝા=પ્રચંડવાયુવિશેષ. સંવર્તક-તૃણાદિ ઉડાડનારો વાયુવિશેષ.
વનસ્પતિકાયિકજાતિનામ અનેક પ્રકારનું છે. તે આ પ્રમાણે- કંદ, મૂળ, સ્કંધ, છાલ, કાઇ, પત્ર, પ્રવાલ, પુષ્પ, ફળ, ગુલ્મ, ગુચ્છ, લતા, વેલડી, તૃણ, પર્વ, કાય, શેવાળ, પનક, વલક, કુહનજાતિનામ વગેરે.
એ પ્રમાણે બેઇન્દ્રિયજાતિનામ અનેક પ્રકારનું છે. એ પ્રમાણે તે ઇન્દ્રિય, ચઉરિન્દ્રિય, પંચેન્દ્રિયજાતિનામો પણ અનેક પ્રકારનાં છે.
શરીર– શરીરનામકર્મ પાંચ પ્રકારનું છે. તે આ પ્રમાણે- દારિકશરીરનામ, વૈક્રિયશરીરનામ, આહારકશરીરનામ, તૈજસશરીરનામ, કાર્મણશરીરનામ.
અંગોપાંગ– અંગોપાંગનામ ત્રણ પ્રકારનું છે. તે આ પ્રમાણેઔદારિક(શરીર)અંગોપાંગનામ, વૈક્રિયશરીરસંગોપાંગનામ, આહારકશરીરસંગોપાંગનામ. વળી- એક એક અનેક પ્રકારનું છે. તે આ પ્રમાણે- શિરોનામ, ઉરોનામ, પૃઇનામ, બાહુનામ, ઉદરનામ અને પાદનામ આ અંગનામ છે. ઉપાંગનામ અનેક પ્રકારનું છે. તે આ પ્રમાણે- સ્પર્શનામ, રસનામ, ઘાણનામ, ચક્ષુનામ, શ્રોત્રનામ.
મસ્તિષ્ક, કપાળ, કૃકાટિકાત=ગળામાં રહેલો ઉન્નત ભાગ), શંખ (=લલાટનું હાડકું), લલાટ, તાળવું, ગાલ, હનુ(જડબું), ચિબુક (=હડપચી, નીચેના હોઠની નીચેનો ભાગ), દાંત, હોઠ, આંખની ભમર, આંખ, કાન, નાક વગેરે મસ્તકના ઉપાંગ નામો છે.
