________________
૧૬
શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર-આત્મકથા
અંતર-બાહ્ય
ન ગમવુ
એક જ એ જ રંગનુ રંગન છે એક રોમ પણ એનો જ જાણે વિચાર કરે છે, અને તેને લીધે નથી કઈ જોવુ ગમતું, નથી કંઈ સ્થિતિ-કંઈ જ સૂવુ ગમતુ, નથી કંઈ સાભળવુ ગમતુ, નથી કઈ ચાખવુ ગમતુ કે નથી કઈ સ્પર્શવુ ગમત, નથી બોલવુ ગમતુ કે નથી માન રહેવુ ગમતુ, નથી બેસવુ ગમતુ કે નથી ઊઠવું ગમતુ, નથી સૂવુ ગમતુ કે નથી જાગવું ગમતુ, નથી ખાવુ ગમતુ કે નથી ભૂખ્યુ રહેવુ ગમતુ, નથી અાગ ગમતા કે નથી સંગ ગમતા, નથી લક્ષ્મી ગમતી કે નથી અલક્ષ્મી ગમતી એમ છે. તથાપિ તે પ્રત્યે આશા નિરાશા કઈ જ ઊગતુ જણાતુ નથી તે ઊ તો પણ ભલે અને ન હો તો પણ ભલે, એ કઈ દુઃખના કારણ નથી દુખતુ કારણ માત્ર વિષમાત્મા છે, અને તે જો સમ છે તે સર્વ સુખ જ છે એ વૃત્તિને લીધે સમાધિ રહે છે તથાપિ બહારથી ગૃહસ્થપણાની પ્રવૃત્તિ નથી થઈ શકતી, દેહભાવ દેખાડવેા પાલવતો નથી, આત્મભાવથી પ્રવૃત્તિ બાહ્યયી કરવાને કેટલાક અતરાય છે ત્યારે હવે કેમ કરવુ? કયા પર્વતની ગુફામાં જવું અને અલોપ થઈ જવુ, જ રટાય છે તથાપિ બહારની અમુક સારી પ્રવૃત્તિ કરવા પડે છે તે માટે શાક તેા નથી, તથાપિ સહન કરવા જીવ ઇચ્છતા નથી પરમાનદ ત્યાગી અને ઇચ્છે પણ કેમ ? અને એ જ કારણથી જ્યાતિષ્ય અને જ્યાતિપાદિક તરફ હાલ ચિત્ત નથી ગમે તેવા ભવિષ્યજ્ઞાન અથવા સિદ્ધિઓની ઇચ્છા નથી તેમ તેઓના ઉપયોગ કરવામા
એ
ઉદાસીનતા રહે છે
[૧૨૬]
સમવૃત્તિથી સમાધિ
અનિચ્છાએ
પ્રવૃત્તિ
સિદ્ધિઓમાં
ઉદાસીનતા
નિયમ કળિ
ફળમાં જન્મ
[ વવાણિયા, પ્રભાદ્ર સુદ ૩, સામ, ૧૯૪૬] જ્ઞાનીઓએ કલ્પેલા ખરેખરો આ કળિકાળ જ છે જતસમુદાયની વૃત્તિઓ વિયાયાદિકથી વિષમતાને પામી છે એનુ બળવત્તરપત્રુ પ્રત્યક્ષ છે રાજસીવૃત્તિનું અનુકરણ તેમને પ્રિ થયું
છે તાત્પર્યા, વિવેકીઓની અને યથાયોગ્ય ઉપામપાત્રની છાય પણ મળતી નથી એવા વિપમકાળમા જન્મેલા આ દેહધારી
