________________
શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર-આત્મકથા પર જે પુરુષનું દુર્લભપણ ચેથા કાળને વિષે હતું તેવા
ચોથા કાળમાં પુરુષને જોગ આ કાળમાં થાય એમ થયું છે, તથાપિ પરમાર્થ પણ
એમ પણ દુર્લભ એવા સબંધી ચિતા જીવોને અત્યત ક્ષીણ થઈ ગઈ છે, એટલે તે પુરુષની જગતને પુરુષનું ઓળખાણ થવુ અત્યંત વિકટ છે તેમાં પણ જે પ્રાપ્તિ ગૃહવાસાદિ પ્રસંગમાં તે પુરુષની સ્થિતિ છે, તે જોઈ જીવને પ્રતીતિ આવવી દુર્લભ છે, અત્યત દુર્લભ છે, અને કદાપિ પ્રતીતિ આવી છે તેમનો જે પ્રારબ્ધપ્રકાર હાલ વર્તે છે, તે જોઈ નિશ્ચય રહેવો દુર્લભ છે, અને કદાપિ નિશ્ચય થાય તે પણ તેને સત્સગ રહેવો દુર્લભ છે, અને જે પરમાર્થનું મુખ્ય કારણ તે તો તે છે તે આવી સ્થિતિમાં જોઈ ઉપર જણાવ્યાં છે જે કારણે, તેને વધારે બળવાનપણે દેખીએ છીએ, અને એ વાત જોઈ ફરી ફરી અનુકપા ઉત્પન્ન થાય છે.
ઈશ્વરેચ્છાથી જે કોઈ પણ જીવોનું કલ્યાણ વર્તમાનમાં વર્તમાનમાં જીવોપણ થવું સર્જિત હશે તે તો તેમ થશે, અને તે બીજેથી નહીં નું કલ્યાણ કેનાપણ અમથકી, એમ પણ અત્ર માનીએ છીએ તથાપિ જેવી થી થઈ શકે? અમારી અનુકંપા સયુક્ત ઈચ્છા છે, તેવી પરમાર્થવિચારણા અને પરમાર્થપ્રાપ્તિ જીવોને થાય તેવો કોઈ પ્રકારે છે જોગ થયો છે, એમ અત્ર માનીએ છીએ ગગાયમુનાદિના પ્રદેશને વિશે અથવા ગુજરાત દેશને વિષે જો આ દેહ ઉત્પન થયો હોત, ત્યા વર્ધમાનપણુ પામ્યો હોત, તે તે એક બળવાનું કારણ હતું એમ જાણએ છીએ, બીજું પ્રારબ્ધમાં ગૃહવાસ બાકી ન હોત, અને બ્રહ્મચર્ય, વનવાસ હોત તો તે બળવાન કારણ હતુ, એમ જાણીએ છીએ કદાપિ ગૃહવાસ બાકી છે તેમ છે તે અને ઉપાધિ જોગરૂપ પ્રારબ્ધ ન હોત તો તે ત્રીજું પરમાર્થને બળવાને કારણ હતું એમ જાણીએ છીએ પ્રથમ કહ્યા તેવા બે કારણો તો થઈ ચૂક્યાં છે, એટલે હવે તેનું નિવારણ નથી ત્રીજા ઉપાધિજોગરૂપ જે પ્રારબ્ધ તે શીધ્રપણે