________________
શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર-આત્મકથા
વિચારમા પડી જઈ પત્ર લખવું અટકી જાય છે. ચિત્તમા વ્યવસાય પ્રત્યક્ષ ખેદ થાય છે, અને મારા ચિત્તની વ્યવસ્થા જોતા મને પણ ઝેરરૂપ જાણવા એમ થાય છે કે મને કોઈ પણ પ્રકારે આ વ્યવસાય ઘટતા છતા કરવા નથી, અવશ્ય ઘટતા નથી જરૂર-અત્યત જરૂર—આ જીવના કોઈ પ્રમાદ છે, નહીં તો પ્રગટ જાણ્યુ છે એવું જે ઝેર તે પીવાને વિષે જીવની પ્રવૃત્તિ કેમ હોય ? અથવા એમ નહીં તેા ઉદાસીન પ્રવૃત્તિ હાય, તે પણ તે પ્રવૃત્તિયે હવે તો કોઈ પ્રકારે પણ પરિસમાપ્તપણુ ભજે એમ થવાયાગ્ય છે, નહી તે જરૂર જીવન કોઈ પણ પ્રકારે દોષ છે.
ઊંડો
સ્વદાષ જણાવી
વધારે લખવાનુ થઈ શકતું નથી, એટલે ચિત્તમા ખેદ થાય છે, નહી તો પ્રગટપણે કોઈ મુમુક્ષુને આ જીવના દેોષ પણ ખેદ ટાળવા વૃત્તિ જેટલા બને તેટલા પ્રકારે વિદિત કરી જીવના તેટલેાતા ખેદ ટાળવા, અને તે વિદિત દોષની પરિસમાપ્તિ માટે તેને સંગરૂપ ઉપકાર ઇચ્છવા
વારવાર મને મારા દાષ માટે એમ લાગે છે કે જે દોષનુ બળ પરમાર્થથી જોતા મે કહ્યું છે, પણ બીજા આધુનિક જીવાના દોષ આગળ મારા દોષનુ અત્યંત અલ્પપણુ લાગે છે, જો કે એમ માનવાની કઈ બુદ્ધિ નથી, તથાપિ સ્વભાવે એમ કઈ લાગે છે, છતા કોઈ વિશેષ અપરાધીની પેઠે જ્યાસુધી અમે આ વ્યવહાર રીએ છીએ ત્યાસુધી અમારા આત્મામાં લાગ્યા કરીશુ
[૩૬૬]
[મુ ખઈ, વૈશાખ સુદ ૧૨, રવિ, ૧૯૪૮]
મનમા વારવાર વિચારથી નિશ્ચય થઈ રહ્યો છે કે કોઈ પણ પ્રકારે ઉપયોગ ફરી અન્યભાવમા પોતાપણું થતું નથી, અને આત્મધ્યાનમા અખડ આત્મધ્યાન રહ્યા કરે છે, એવી જે દશા તેને વિષે વિકટ અખડ ઉપયાગ ઉપાધિજોંગના ઉદય એ આશ્ચર્યકારક છે, હાલમાં તે ઘેાડી
ક્ષણની નિવૃત્તિ માડ રહે છે, અને પ્રવૃત્તિ કરી શકે એવી
