________________
૨૪
શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર–આત્મકથા
છીએ. એટલે જે ઉપાધિજોગ વર્તે છે, તેને પણ સમાધિૉગ માનીએ છીએ ચિત્તની અવ્યવસ્થાને લીવે મુહૂર્તમાત્રમા કરી શકાય એવું કાર્ય વિચારતા પણ પખવાડિયું વ્યતીત કરી નખાય છે, અને વખતે તે કર્યા વિના જ જવા દેવાનુ થાય છે. બધા પ્રસગેામા તેમ થાય તોપણ હાનિ માની નથી, તથાપિ આપને જ્ઞાનવાર્તા લખતાં કંઈ કંઈ જ્ઞાનવાé દર્શાવાય તે વિશેષ આનદ રહે છે, અને આન ચિત્તની તે પ્રસંગમા ચિત્તને કંઈક વ્યવસ્થિત કરવાની ઇચ્છા રાખ્યા નિરશ દેશા કરાય છે, છતા તે સ્થિતિમાં પણ હમણા પ્રવેશ નથી કરી શકાતા એવી ચિત્તની દશા નિરંકુશ થઈ રહી છે, અને તે નિરંકુશતા પ્રાપ્ત થવામા હરિના પરમ અનુગ્રહ કારણ છે એમ માનીએ છીએ એ જ નિરંકુશતાને પૂર્ણતા આપ્યા સિવાય ચિત્ત યથાચિત સમાધિયુક્ત નહીં થાય એમ લાગે છે, અત્યારે તા બધુંય ગમે છે, અને બધુંય ગમતુ નથી, એવી સ્થિતિ છે જયારે બધુંય ગમશે, ત્યારે પૂર્ણ કામતાની નિરકુશતાની પૂર્ણતા થશે. ઍ પૂર્ણકામતા પણ કહેવાય છે, જયા હરિ જ સર્વત્ર સ્પષ્ટ ભાસે છે અત્યારે કંઈક અસ્પષ્ટ ભાસે છે, પણ સ્પષ્ટ છે ઍવેા અનુભવ છે
ઇર્ષ્યા
જગત્વનરસની જે રસ જગતનુ જીવન છે, તે રસના અનુભવ થવા પછી પ્રાપ્તિ-હરિપ્રત્યે ર્હારપ્રત્યે અતિશય લય થઈ છે અને તેનું પરિણામ એમ આવશે કે જયાં જેવે રૂપે ઇચ્છીએ તેવે રૂપે હર ૦ ૦૦ આવશે, એવે ભવિષ્ય કાળ ઈશ્વરેચ્છાને લીધે લખ્યો છે
લય
અમે અમારો અતરંગ વિચાર લખી શકવાને અતિશય અશક્ત થઈ ગયા છીએ; જેથી સમાગમને ઇચ્છીએ છીએ, પણ ઈશ્વરેચ્છા હજુ તેમ કરવામાં અસમ્મત લાગે છે, જેથી વિયોગે ચિત્તની અન્યવ જ વર્તીએ છીએ અમારી ચિત્તની અવ્યવસ્થા એવી થઈ જવાને સ્થા—ઉપયાગમાં લીવે કોઈ કામમા જેવા જોઈએ તેવા ઉપયાગ રહેતા નથી, સ્મૃતિ ન્યૂનતા રહેતી નથી, અથવા ખબર પણ રહેતી નથી, તે માટે શુ કરવું?
શુ કરવુ એટલે કે વ્યવહારમાં બેઠા છતાં એવી સર્વોત્તમ દા
અંતરગ વિચાર
લખવા અરાન