Book Title: Shatavdhani Dhirajlal Shah Jivan Darshan
Author(s): Shantikumar J Bhatt, Ramanlal C Shah and others
Publisher: Dhirajlal Shah Sanman Samiti
View full book text
________________
છે
જીવન-દર્શન શ્રી ધીરજલાલભાઈએ પિતાના પુત્ર નરેન્દ્રકુમારના લગ્નપ્રસંગે એક નાનું કવિસંમેલન યેર્યું હતું અને શ્રીમાનતંગસૂરિસારસ્વત સમારેહમાં મોટા પાયે કવિસંમેલન યોજી કાવ્ય પ્રત્યેને ઉત્કટ પ્રેમ વ્યક્ત કર્યો હતે. હ-સાહિત્યસર્જનને પ્રારંભ
એક વિચારકે કહ્યું છે કે “સાહિત્ય અને જીવન પરસ્પર એવા સંકળાયેલાં છે કે તેમના ઐકયને સંપૂર્ણ ખ્યાલ લાવવા માટે એકના વિચારક્રમમાં બીજાને સ્થાન આપવું પડે જ છે, અન્યથા એ ખ્યાલ અપૂર્ણ જ રહે છે. સાહિત્ય-મુકુરમાં જીવનમાં પ્રતિબિમ્બ ઝિલાય છે અને સાહિત્ય દ્વારા જીવન ઉન્નત તથા ઊર્ધ્વગામી બને છે. સાહિત્યનું કાર્યક્ષેત્ર જીવનની આશાઓ, ભાવનાઓ, પ્રયત્ન અને સિદ્ધિઓ વ્યક્ત કરવાનું, જીવનમાં ઉલ્લાસ રેડવાનું, જીવનને પ્રેરણા આપવાનું, તેમજ તેને નવી રીતે ઘડવાનું છે.”
શ્રી ધીરજલાલભાઈને મનમાં આ વસ્તુ બરાબર ઠસી ગઈ હતી. તેથીજ તેમણે જીવનને મેટ ભાગ સાહિત્યનું સર્જન કરવામાં ગાળે છે. તેમનામાં વિચારો અને સર્જનની એક પ્રકારની મૌલિકતા છે, તેના લીધે તેમના મસ્તિષ્કતામાં હમેશાં કંઈ ને કંઈ જનાઓ આકાર લેતી જ હોય છે. અત્યાર સુધીમાં તેમનાં રચેલાં નાનાં-મોટાં ૩૫૮ પુસ્તકની પચીશ લાખ ઉપરાંત નકલે પ્રચાર પામી છે. “વિશ્વવંદ ભગવાન મહાવીર' પુસ્તિકાની બધી મળીને એકલાખ અગિયાર હજાર નકલ અને “મહારાજા સયાજીરાવ ગાયકવાડી પુસ્તિકાની બે લાખ નકલે પ્રકાશિત થઈ હતી. હરિપુરામાં કેંગ્રેસનું અધિવેશન મળ્યું, ત્યારે તેના વરાયેલા પ્રમુખ શ્રી સુભાષચંદ્ર બેઝની
જીવનરેખા લખી તેની ચાલીશ હજાર પ્રતિ બહાર પાડી હતી અને તે પ્રાયઃ વેચાઈ ગઈ હતી. ઈગ્લેંડ, અમેરિકા કે પાશ્ચાત્ય દેશો સિવાય આટલી મોટી સંખ્યાનું પ્રકાશન વિરલ જ કહેવાય.
શેઠ ચીમનલાલ નગીનદાસ વિદ્યાલયમાં ધાર્મિક અને અન્ય વિષયના શિક્ષક તરીકે તેમની કારકીર્દિ ઘણી ઉજજવલ હતી. તેમને આત્મા સંશોધકને હતે. વસ્તુના મૂળમાં જવાને તેમને ગુણ દરેક વિષય પર ઊંડું અવગાહન કરવાને પ્રેરતે હતે. ધાર્મિક શિક્ષણ કેવું હોવું જોઈ? તેને અભ્યાસક્રમ કે હવે જોઈએ? ધાર્મિક શિક્ષણ રસપૂર્ણ કેમ બની શકે? વગેરે બાબતેના વિચારે તેમના મનમાં ઊઠતા હતા.
એક દિવસ તેમણે વિદ્યાર્થીઓને જૈન ધર્મના મહાપુરુષો અંગે થોડા પ્રશ્ન પૂછયા, પણ તેને સંતોષકારક ઉત્તર મળે નહિ. તેમને પૂછવામાં આવ્યું કે “શું તમે આમાંના કેઈ મહાપુરુષની કથા-વાર્તા સાંભળી નથી?” ત્યારે તેમણે કહ્યું :
અમે એમાંના કોઈની કથા-વાર્તા સાંભળી નથી.” ત્યારે શ્રી ધીરજલાલભાઈને લાગ્યું કે “મને મારી માતાએ જે કંઈ આપ્યું છે, તે આ વિઘાથીઓને તેમની માતાએ
