Book Title: Shatavdhani Dhirajlal Shah Jivan Darshan
Author(s): Shantikumar J Bhatt, Ramanlal C Shah and others
Publisher: Dhirajlal Shah Sanman Samiti
View full book text
________________
પ્રવાસદર્શન
૧૦૭
ઊંચી થતી હોડીમાં સાચવવું પડતું. કઈ કઈ સ્થળે બે ખલાસીઓ કિનારે ચાલતા ને હેડીને દેરડું બાંધીને ખેંચતા. ઘડીએ ઘડીએ આવતા ચઢાવ પરથી એમ લાગતું કે નર્મદાએ પહાડોને કાપીને અંદરથી પગથીયાં કર્યા છે. પહાડ કાપવામાં તેણે પાછું વાળીને જોયું જ નથી. ઉંચો પહાડ આવે કે નીચે પહાડ આવે, અથવા કઠણ પહાડ આવે કે પચે પહાડ આવો, દરેકને એણે કાપી જ નાખ્યા છે.
શરૂઆતમાં બન્ને બાજુ લાલ ખડકો આવ્યા, તેના પર સૂકાં નિપૂર્ણ ઝાડ જણાતાં હતાં. પછી કાંઈક સ્વરૂપ બદલાયું. ખડકોને બદલે ડુંગર જણાવા લાગ્યા ને ચાકી નામને એક દુર્ગમ ચઢાવ આવ્યો. મહામહેનતે હેડી એના ઉપર ચઢાવીને આગળ વધ્યા. પ્રવાહ શાંત લાગતે ત્યાં ખલાસીઓ કાંઈપણ મહેનત કર્યા સિવાય બેસતા ને આરામ લેતા. લગભગ અર્ધા રસ્તે વખતગઢ નામનું એક ગામ આવ્યું. અહીંથી ઢોને નદી પાર કરાવતા હતા, જે દશ્ય પહેલવહેલું જોયું. પા માઈલથી અર્ધા માઈલ જેટલે પટ ને પાણી ખૂબ ઊંડું, છતાં ઢોર તરતાં તરતાં જતાં હતાં. ખડક પર નહાવા ઊભેલા ભીલ નર્મદાજીના શ્યામ ખડક ને શ્યામ પાણીમાં ભળી જવાથી મહામુશ્કેલીથી કળી શકાતા.
વખતગઢ પછીથી નર્મદાની શોભા એકદમ વધતી ગઈ. થોડે દૂર જતાં કમલેતર નામને આકરે ચઢાવ આવ્યા. આગળના ચઢાવની જેમ અહીં પણ ખૂબ મહેનતથી હોડીને ઉપર ચઢાવી; અહીં નર્મદાનું ભવ્ય સ્વરૂપ જોઈ સહુ મુગ્ધ બની ગયા.
ધીમે ધીમે નર્મદા પિતાને પટ સંકેલવા લાગી ને ગહનતા વધારવા લાગી. આજુબાજુના ખડકે વધારે નિકટ અને ઊંચા થવા લાગ્યા. જાણે કોઈ દુજય કિલ્લાની પાણી ભરેલી ખાઈમાં ફરતા હોઈએ એ ઘડીભર ખ્યાલ આવ્યો. તાણની તે હદજ ન હતી. ખડકે પણ કિલાની દિવાલ જેવા જ બની ગયા હતા. તેમાં જળપ્રવાહથી સુંદર કેતરકામ થયું હતું. જાણે સાક્ષાત્ કઈ મંદિરની કોતરણીવાળી દિવાલ જ ન હોય! તેના મથાળે ઘાસ સરખુંચે દેખાતું ન હતું, એટલે ખડકોની અત્યંત કઠોરતા જણાઈ આવતી હતી. વખતે વખતે એ ખડકમાં ખાડા આવતા હતા ને તેમાં પક્ષીઓએ માળા નાખેલા જણાતા હતા. વિધવિધ રંગનાં પક્ષીઓ કેઈ યુગલસહિત તે કઈ એકલા નજરે પડતા હતા. આ વિષયના અભ્યાસીને તે એમાંથી ઘણું જ જાણવાનું મળે એમ છે.
ધારડી અથવા ધારક્ષેત્ર માઈ લેક દૂર રહ્યું, એટલે ઝપાટાબંધ જાતે મેઈલ ટ્રેઈન જે અવાજ સંભળાવા લાગ્યો. પાણીમાં ફીણનાં વમળ વધારે જણાવા લાગ્યાં પ્રવાહ ખૂબ સાંકડો થવા લાગ્યા. એમ કરતાં લગભગ ચાર વાગે ધારાક્ષેત્ર આવી પહોંચ્યા. હેડીએ નીચેના ભાગમાં છોડી અમે કિનારે ઉતરી પડયા. અહીં પટ ૧૮ થી ૨૦ વાર જેટલે પહેળો છે.
