Book Title: Shatavdhani Dhirajlal Shah Jivan Darshan
Author(s): Shantikumar J Bhatt, Ramanlal C Shah and others
Publisher: Dhirajlal Shah Sanman Samiti
View full book text
________________
જીવન-દર્શન છાત્રાલયમાં તે વખતે ઘણા ઉદ્યોગ શીખવાતા ચિત્રકામ, સંગીત, નેતરકામ સોનાચાંદી ઉપરનું એગ્રેવીંગ, છાપકામનાં બીબા બનાવવાનું કામ, સુથારીકામ, દરજીકામ આ મુખ્ય હતા અને દરેક ઉદ્યોગ શીખવી શકે તેવા નિષ્ણાત શિક્ષકે પણ હતા. એકલા ઉદ્યોગ શીખે અને તેને બજારમાં મૂકવાની તાલીમ વિદ્યાર્થીઓને ન મળે તે ધંધાકીય બાબતેને તેને અભ્યાસ અધૂરે રહે એ દષ્ટિએ છાત્રાલયમાં ઉઘોગશાળામાં નાના પાયા ઉપર ધંધાકીય વિભાગ શરૂ કરી તેનું સંચાલન શ્રી ધીરજલાલભાઈને સોંપ્યું. તેમના હાથમાં આ કામ આવ્યા પછી તેમણે ચિત્રોના આલબમ બનાવવા, ચીની ઉદ્યોગની માફક કાગળના હાર તથા પંખા વગેરે બનાવવા, નાની નેતરની ટોપલીઓ બનાવવી વગેરે કામ શરૂ કરાવ્યું. તેના વેચાણ માટે તેઓ વિદ્યાથીઓને આજુબાજુના લતાઓમાં એકલતા અને જે કાંઈ વેચાણ થાય તે નફા-નુકશાનને ધરણે મૂલવતા. જે વિદ્યાથીઓ આ કામમાં રોકાયેલા તેમાં હું પણ હતું અને મને પૂરેપૂરે ખ્યાલ છે કે ઉદ્યોગની આવડત હરતગત કર્યા પછીની મુશ્કેલીઓમાંથી પાર ઉતરવા તેમની પાસેથી ઘણું જાણવાનું મળ્યું.
પર્યટનને એમને ખૂબ જ શોખ. છાત્રાલયમાંથી નાનાં ઘણાં પર્યટને તેમની સાથે કરવાને લાભ ઘણાને મળેલ છે. ઉપરાંત છાત્રાલયમાંથી ડાંગના જંગલને પ્રવાસ : એ ખૂબ જ યાદગાર પ્રવાસ થઈ ગયે. તે સિવાય એમણે છાત્રાલયના વિદ્યાર્થી ભાઈ: વાડીલાલ કેશવજી સાથે કરેલ બ્રહ્મદેશ બાજુને પ્રવાસ એ એમનાં પ્રવાસનું સીમાચિન્હ હતું. સંકટ સમયે કેમ વર્તવું તે એમના પાવાગઢના પ્રવાસ વખતે, સામે વાઘ જઈને બધા વિદ્યાર્થીઓ સાથે એમણે જે ટક્કર ઝીલી અને કેઈને ગભરાટ થાય નહિ એની જે તકેદારી રાખી તેના ઉપરથી સમજાય છે. તેમની શારીરિક તંદુરસ્તી અને દઢ મનોબળ આ બધાના મૂળમાં છે. - સાત વર્ષ અગાઉ શેઠ ચીમનલાલ નગીનદાસ વિદ્યાવિહારનાં પ્રણેતા શેઠ શ્રી. ચીમનભાઈની જન્મશતાબ્દી ઉજવાઈ, જુના છાત્રમાં તેમણે કણમુકિતની ભાવનાને સંચાર કર્યો અને અમદાવાદ તથા મુંબઈના આ સંસ્થામાં તૈયાર થયેલા છાત્રોને આ ” અંગે સારો ફાળો આપવા પ્રેર્યા. આ રીતે એ પ્રસંગે છાત્રાલયના સંચાલકને રૂા. ૧,૧૧,૧૧૧ અર્પણ કરી જુના છાત્રોએ જણમુક્તિને કાંઈક સંતેષ લીધે. આ બધી પ્રવૃત્તિ પાછળ એમની દોરવણી, સમજાવટશક્તિ અને વ્યવસ્થાશક્તિ ખૂબ જ આદર માગી લે તેવી હતી. ( ૧૨૬ થી ૧૯૩૪ સુધીના આઠ વર્ષના ગાળામાં છાત્રજીવન વખતે અને ત્યાર બાદ તેમની સાથેના સંબંધેના હિસાબે અમને તેમની પાસેથી કામમાં ચોકસાઈ, યેય પાછળ તનતોડ મહેનત, લીધેલું કામ સંપૂર્ણ ઉત્સાહથી પાર પાડવાની તમન્ના અને વ્યવસ્થાશકિત અંગે ઘણું શીખવાનું મળ્યું. એમનામાં શક્તિને અખૂટ ભંડાર છે, એ અમારો અનુભવ છે.
