Book Title: Shatavdhani Dhirajlal Shah Jivan Darshan
Author(s): Shantikumar J Bhatt, Ramanlal C Shah and others
Publisher: Dhirajlal Shah Sanman Samiti
View full book text
________________
પટ
જીવન-દર્શન અનિવાર્યતા હોય તેવા તમામ કાર્યો પણ તેઓ એકલે હાથે પાર પાડે છે, તે તેમનામાં રહેલી અપાર વ્યવસ્થાશક્તિ, ચીવટ અને અસાધારણ આત્મવિશ્વાસને પુરા છે.
દરેકે દરેક વ્યક્તિમાં ભીતર સુષુપ્ત શક્તિ તે રહેલી જ છે, પરંતુ એ શક્તિઓ કેટલી પરાકાષ્ટાએ પાંગરી શકે છે તેના તેઓ જીવંત પ્રતીક છે. જેમાં શક્તિ હોય તેઓમાં સગુણાને પણ સંગમ રચાયેલે જ હોય એવું માનવાને ખાસ કારણ નથી અને તેથી જ સામર્થ્યને સંદર્ભ આ બંનેના સયોગીકરણમાં રહેલો છે. એ દષ્ટિએ અહી શક્તિ અને સગુણેએ તેની પરિપૂર્ણતાએ જ પ્રકાશિત થઈ જવાને જાણે કે યજ્ઞ આરંભ્ય છે.
કયારેક સાચા સાધુત્વ વિષે કે નિર્વાવસ્થાની ઉપલબ્ધિ અંગેની યોગ્યતાના સંદર્ભમાં વિચારતે હોઉં છું ત્યારે એવા નિષ્કર્ષ પર પહોંચું છું કે જે વ્યક્તિ તેના જીવનમાં જેટલે અંશે જે જે સુતો તેની સમગ્રતામાં પ્રતિષ્ઠિત કરી શકે એ વ્યક્તિ એટલે અંશે એ ઉપલબ્ધિની નિકટ છે એવું નિર્વિવાદપણે તારવી શકાય. પછી એ વ્યક્તિ સંસારી હોય કે સંસારત્યાગી એ મહત્વનું રહેતું નથી. આ દૃષ્ટિએ શ્રી શાહનું સમગ્ર જીવન એ સંસારમાં હોવા છતાં પણ સાધુનું જ રહ્યું છે. શબ્દભેદ જે આવશ્યક હોય તો એમ કહી શકાય કે તેઓ સંસારી સાધુ છે અને એ રીતે સંસારી પણ મનથી સંસારજાળથી અલિપ્ત હોવાથી સંસારત્યાગી જ છે અથવા તો ગૃહસ્થા શ્રમમાં હોવા છતાં પણ વ્યક્તિ જીવનપર્યત સંન્યાસાશ્રમી જીવન જીવી શકે છે એ તેઓએ પ્રત્યક્ષ જીવન દ્વારા સિદ્ધ કર્યું છે.
છેલ્લાં ૩૦-૪૦ વર્ષથી તેઓએ મુંબઈને જ કર્મભૂમિ બનાવી હોવા છતાં અને સ્વતંત્ર ફલેટ લઈ સુખભવમાં જીવન ગુજારી શકે એવી શક્યતા હોવા છતાંય તેઓ તેનાથી મુક્ત રહ્યા છે. ખરેખર તે એ ભૌતિક મેહ કે એવી વૃત્તિઓથી તેઓ તદન વિમુખ છે એમ કહેવું વધુ ન્યાચિત થશે. આજદીન સુધી રેડિયે, ટેલીફેન કે ઘડિયાળ જેવી બિલકુલ જરૂરી વસ્તુઓ પણ ન વસાવનાર, સ્વેચ્છાએ સાદા-સંયમી જીવનને અંગીકાર કરનાર અને તમામ સુતાથી જીવનના બાગને સુવાસિત રાખનાર વ્યક્તિની ભૂમિકા કેટલી ઉચ્ચ, અપરિગ્રહી, સત્યનિષ્ઠ અને અહિંસક હોઈ શકે તે સહેજે કલ્પી શકાય એમ છે. કયારેક અનાયાસે ગાંધીજીની પેલી પ્રાર્થના યાદ આવી જાય છે
સત્ય, અહિંસા, ચોરી ન કરવી, વણજોતું નવ સંઘરવું, બ્રહ્મચર્ય ને જાતે મહેનત, કેઈ અડે ના અભડાવું; અભય, સ્વદેશી, સ્વાદ–ત્યાગ ને સર્વ ધર્મ સરખા ગણવા, આ અગિયાર મહાવત સમજી, નમ્રપણે દઢ આચરવા.
