Book Title: Shatavdhani Dhirajlal Shah Jivan Darshan
Author(s): Shantikumar J Bhatt, Ramanlal C Shah and others
Publisher: Dhirajlal Shah Sanman Samiti
View full book text
________________
જીવન-દર્શન બરાબર લાભ લીધો હતે. ખાસ કરીને ધાર્મિક શિક્ષણમાં તેમણે ઊંડી દિલચસ્પી દાખવી હતી. પં. ભગવાનદાસ, પં. વર્ધમાનભાઈ તથા પં. પાનાચંદભાઈ આ વિષયમાં તેમના ગુરુ હતા. | મગનભાઈની વાડીના એક છેડે જૈનમંદિર આવેલું હતું. ત્યાં નાહી-ધોઈને દરેક છાત્રે પૂજા કરવાની હતી અને સાયંકાળે દર્શનવિધિ કરવાની હતી. વળી મહિનામાં એક દિવસ ગૃહપતિજી છાત્રને કઈને કઈ મંદિરનાં દર્શને લઈ જતા. એ રીતે જિનભક્તિના સંસ્કારો પણ છાત્રાલય-જીવનમાંથી પ્રાપ્ત થયા હતા.
વિશેષમાં છાત્રાલયના ગૃહપતિજી એ આગ્રહ રાખતા કે દરેક વિદ્યાર્થીએ રસોઈ બનાવતાં શીખવું જોઈએ, એટલે વારાફરતી રોજ એક વિદ્યાર્થીને પિતાની રસોઈ બનાવવાનો કાર્યક્રમ રહેતા. તેનાં બધાં સાધને છાત્રાલય તરફથી આપવામાં આવતાં હતાં. આ રસાઈ પ્રથમ ગૃહપતિજીને ચખાડવી પડતી અને તેઓ એ બાબતમાં જે સૂચના આપે તે લક્ષ્યમાં રાખવી પડતી. પછી વિદ્યાથી એ રાઈના પિતાને માટે ઉપયોગ કરતે. આ રીતે કેટલીક વાર રસોઈ કરવાનો પ્રસંગ આવતાં શ્રી. ધીરજલાલ ભાઈ જાતે રસોઈ બનાવવાનું શીખી ગયા. આ વસ્તુ તેમને પછીના સમયમાં પ્રવાસ તથા અન્ય પ્રસંગે એ ઘણું ઉપયોગી નીવડી.
છાત્રાલય તરફથી રજાના દિવસોમાં ઘણા ભાગે પ્રવાસ જાતે. એ રીતે તેમણે નાના–મેટા ઘણું પ્રવાસો કર્યા. દરમિયાન સારંગપુર-વ્યાયામશાળાના સંચાલક શ્રી. જયકૃષ્ણ પુરાણીના પરિચયમાં આવતાં પગપાળા પ્રવાસ કરવાને શેખ જાગે. તેમાં પ્રથમ પ્રવાસ અખાડાના સભ્યો સાથે અમદાવાદથી પાવાગઢને કર્યો. બીજે પ્રવાસ તેમણે જાતે આગેવાની લઈ પાવાગઢ-સુરપાણેશ્વરને કર્યો અને ત્રીજો પ્રવાસ પણ તે જ રીતે દરથી કેશરિયાજી સુધીનો કર્યો. વિદ્યાર્થી જીવન પૂરું થયા પછી પણ તેમણે ઘણા પ્રવાસ કર્યા છે, પરંતુ તે બધાનો પાયો આ વખતે નંખાયો હતો.
એ વખતે ભારતમાં આઝાદીની લડત જેરથી ચાલતી હતી અને સર્વત્ર “મહાત્મા ગાંધી કી જય” બોલાઈ રહી હતી. ભારતીય જનતાને માટે ભાગ તેનાથી પ્રભાવિત
હતું. એ રીતે શ્રી ધીરજલાલભાઈ પણ તેમના વિચારોથી અત્યંત પ્રભાવિત થયા હતા. તેથી જ તેમણે સરકારી શાળા છેડી રાષ્ટ્રીય ભાવનાવાળી શાળામાં જવાનું પસંદ કર્યું હતું. તેઓ નવજીવન નિયમિત વાંચતા, એટલું જ નહિ પણ કેટલાક વખત સુધી દર રવિવારે ગૃહપતિની રજા લઈને ‘નવજીવન’ વેચવા જતા. જ્યારે તેઓ આર. સી. હાઈસ્કૂલમાં હતા, ત્યારે છાત્રાલય તરફથી મળતી ટોપીને ત્યાગ કરીને ખાદીની ટેપી ધારણ કરી હતી. હેડમાસ્તરે તેમને આ ટોપી પહેરવા માટે ડીસમીસ કરવાની ધમકી આપી હતી, પણ તેમણે મચક આપી ન હતી. આજે પણ તેમના મસ્તક પર ખાદીની શ્વેત ટેપી હોય છે.
