Book Title: Sanskrit Prakrit Hindi Evam English Shabdakosh Part 02
Author(s): Udaychandra Jain
Publisher: New Bharatiya Book Corporation
View full book text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
824
संस्कृत-प्राकृत-हिन्दी एवं अंग्रेजी शब्द कोश
नैष्ठिक,णेट्टिग, [विधिना निष्ठामुत्क्रान्तिकालं नयतीति]
(2) पुं० ब्रह्मचारी; a Brahmacharin, having carried out the vow of chastity. (2) णेट्ठिगो त्ति सावगो - नैष्ठिक श्रावक a kind of sharavak. वि० त्रि० कृतार्थ, नियत, निश्चित:विजयो नास्ति नैष्ठिकः certain, one who has obtained the
fruit of his effort. नैष्ठुर्य, णे?रिअं, न० निष्ठुरता, निःस्नेहता, कठोरता; ____harshness. नैष्पुरीष्य, णेप्पुरीस, न० उदर से सारा मल निकल
जाना; complete evacuation. नैःसंग्यम्, निःसङ्गता, णेसंगं, आसक्ति का अभाव;
non-attachment. नैसर्ग, सग्गो, वि० त्रि० प्रकृति का; of nature. नैसर्गिक, णेसग्गिअं, वि० त्रि. निसर्गजन्य,
स्वाभाविक, प्राकृतिक; natural. नैस्त्रिंशिक, णेत्तीसिगं, वि. त्रि० तलवार से लैस;
equipped with sword. नैःस्नेह्य, णेसणेहं, न० प्यार का अभाव, क्रूरता;
absence of love, cruelty. नै:स्व्यम्, णेसयं, न० नि:स्वता, निर्धनता; to have
nothing, poverty. नो, णो, [न + उ, अ०] और नहीं; and not. नोदयित, णोइइत्तु, वि. त्रि० प्रेरक; impeller. नोदिन, णोइण, वि० त्रि० प्रेरक; impeller. नौ, णावा, स्त्री० नौका, जहाज; boat, ship. नौकर्णधार, णाव-कण्णहारो, पुं० मल्लाह;
boatman. नौकाकृति, वि० त्रि. नाव की शक्ल का;
____boatshaped. नौकादृष्ट, णावाकिट्ठ, न० [ = नकड़ी] चतुरङ्ग क्रीड़ा
में नौका द्वारा आक्रमण; naval attack in dice. -दण्ड, णावादंडो, पुं० नाव को किनारे से दूर ले जानेवाला बांस; a pole making the boat away from bank = क्षिपणी; -नीविक, णाव-णीविग, पुं० मल्लाह; boatman. -तार्य. णाव-तीरिय. वि० त्रि०
नौका द्वारा तरणीय; (water) that can be crossed in a boat. -मण्ड, णाव-मंडो, पुं० नौका के दोनों पाव; twosides ofa boat. -व्यसन, णाव-विसणं, न० पोतभङ्ग, जहाज
टूटना; ship-wreck. नौसाधनोद्यत, णाव-साहणुज्झअ, वि० त्रि० नाविक
शस्त्रास्त्रों से सज्ज; ready with nautical
armament. नौयोधिन्, णाव-जोहि, वि० त्रि. नाव में सवार होकर _ युद्ध करनेवाला; marine soldier. नौसेना, णाव-सेणा, स्त्री० समुद्र आदि में जहाज पर
चढ़कर युद्ध करनेवाली सेना; navy, naval
force. नौयात्रा, णाव-जत्ता, स्त्री० नदी या समुद्र में नाव या
जहाज से यात्रा;navigation, sea voyage. नौहर, जोहर, वि० त्रि. जलदस्यु जो नाव चुराते हैं या
नाव आदि पर डाका डालते हैं; sea-robbers. न्यक्कार,णिक्कारो, [न्य Vकृ,न्यञ्च] पुं० तिरस्कार,
घृणा; contempt. न्यक्न, णिक्कण, [Vअञ्] वि० त्रि० संकुचित;
contracted. न्यगजाति,णिगाजाइ, स्त्री० तिर्यग्जाति; the animal
world. न्यग्भावित, णिब्भाविउ, वि० त्रि० तिरस्कृत,
अप्रधानीकृत; censured, made
subservient. न्यग्-रोध, णिग्गरोहो, [न्यक् रोहति] पुं० बरगद,
वट; banyan tree, growing downwards. -परिमण्डल, णिग्गारोह-परिमंडल [वटवृक्षं इव महापरिणाहः] वि० त्रि० बड़ की भांति फैला, भारी-भरकम; a fathom in circumstances, an excellent man. -ला, स्त्री० वटवृक्षमण्डलाकाराः स्तनौ सुकठिनौ यस्या नितम्बे च विशालता। मध्ये क्षीणा भवेद् या सा न्यग्रोधपरिमण्डला।।-स्तिमि,णिग्गरोह-थिमि, पुं० बड़ के फलों का गुच्छा; bunch of
banyan berries. न्यग्रोधतीर्थ, णिग्गोतित्थं, न० दृषदवती के तट पर
For Private and Personal Use Only