________________
ચોરની કથા • (૩૧) { આખ્યાન કહીને યમદંડ પોતાને ઘેર ગયો અને પહેલો દિવસ ગયો.
બીજે દિવસે તેવી જ રીતે યમદંડ સભામાં આવ્યો, એટલે રાજાએ “ચોર મળ્યો?' એમ પૂછ્યું. એટલે તેણે ના કહી. પછી રાજાએ “આટલી બધી વાર કેમ થઈ?' એમ પૂછયું. એટલે તેણે કહ્યું કે, “ઘણી વાર થવાનું કારણ સાંભળો. માર્ગમાં એક કુંભારે મને કથા કહી, તે સાંભળતાં મને વાર થઈ છે.” રાજાએ કહ્યું, “તે કથા મારી પાસે કહે.” ત્યારે યમદંડ કહેવા લાગ્યો, “તે કુંભાર મને આ પ્રમાણે કહ્યું કે :
जेए भिख्खं बलिदेशि जे पोसेमि अपय तेरा मे पिठिया भागा
ના સર ક » કે શું ભાવાર્થ જે મૃત્તિકાથી હારી ઉદરપૂર્ણ થતી અને જે મૃત્તકાથી મહારા આત્માનું હું પોષણ કરતો હતો, તે જ મૃત્તિકાએ હારી પૂંઠ ભાગી નાંખી ! તેથી મને શરણથી ભય થયો છે.” (૩)
આવી રીતે તેણે પોતાનો અભિપ્રાય સૂચવ્યો, તો પણ રાજાના સમજવામાં આવ્યું નહીં. એ આખ્યાન કહીને યમદંડ ઘેર ગયો. એવી રીતે બીજે દિવસ પણ ગયો.
ત્રીજે દિવસે યમદંડ રાજાની પાસે આવ્યો. રાજાએ પૂછ્યું કે, “ચોર જોવામાં આવ્યો ?' યમદંડે ના કહી. રાજાએ ફરી પૂછ્યું કે, “આટલી વાર કેમ થઈ ?' યમદંડે કહ્યું. “મેં એક કથા સાંભળી, તેથી વધારે વાર લાગી. રાજાએ કહ્યું : “તે કથા કહે.' ત્યારે યમદંડ કહેવા લાગ્યો :
“હે રાજા ! પંચાળ દેશમાં એક વરશક્તિ નામે નગર છે, તેમાં જૈનમતને અનુસરનારો સુધર્મ નામે એક ધર્મિષ્ટ રાજા છે. તેને જિનમતી નામે રાણી છે. એ રાજાને ચાર્વાક મતને અનુસરનારો જયદેવ નામે મંત્રી હતો. તેને એક વિજયા નામે સ્ત્રી હતી. સુધર્મ રાજા સુખેથી રાજ્ય કરતો હતો. એક વખતે તે રાજસભામાં બેઠો હતો, તેવામાં કોઈએ આવીને કહ્યું કે, “મહાબલ નામે એક રાજા છે, તે પ્રજાને ઘણી પીડા કરે છે.” રાજાએ એ ફરિયાદ સાંભળીને કહ્યું કે, “જ્યાં સુધી હું તેનો પરાભવ કરવાને ગયો નથી, ત્યાં સુધીમાં તે ભલે ગર્જના કરે ! કહ્યું છે કે જ્યાં સુધી ક્રીડામાત્રમાં જ પોતાના
