________________
A (૪) • શકત્વમુદી ભાષાંતર પતિનાં આવાં વચન સાંભળી ચિત્તને વિશે ઉપશમ લાવીને તે બ્રાહ્મણે શ્રાવકધર્મ અંગિકાર કર્યો. પછી તો તે યથાશક્તિ દાન પણ દેવા લાગ્યો. કહ્યું છે કે : થોડામાંથી થોડું દાન આપવું જોઈએ. “ઘણું ધન મલશે પછી દાન કરીશ.” એવો વિલંબ ન કરવો. ઈચ્છા પ્રમાણેની શક્તિ કોને ક્યારે થઈ છે ! આ પ્રમાણે તે કાળ નિર્ગમન કરવા લાગ્યો.
એકદા પેલો ગુણપાળશ્રાવક આને દરિદ્ર જાણીને પોતાને ઘેર લઈ ગયો, ત્યાં તેની સારી રીતે ભક્તિ કરી, અને હમેશાં એ પ્રમાણે તેનો નિર્વાહ કરવા લાગ્યો. વળી તે કહેવા લાગ્યો કે, “હોટાની સંગતિથી કોણ ગુણી અને પૂજય ન થાય? કારણ કે, ગુણીની પાસે રહેવાથી ગુણહીન પણ પૂજાય છે. નિર્મળ આંખમાં કાજળ આંજે છે, ત્યારે સાથેની કાણી આંખને પણ તે મળે છે. તેમાં પણ કાજળ આંજે છે.) વળી ગુણીપુરુષ ગુણીના સંસર્ગથી જ ગુણી થાય છે; પણ નિર્ગુણીના સંસર્ગથી દોષયુક્ત થાય છે. જેમકે, નદીઓ વહે છે, તેનું જળ સ્વાદિષ્ટ હોય છે; પણ જ્યારે તે સમુદ્રને મળે છે, ત્યારે તેનું જળ નહિ પીવા યોગ્ય થાય છે. વળી મોટા પુરુષનો સંસર્ગ કોની ઉન્નતિનું કારણ નથી થતો ? જેમ કે શેરીનાં પાણી ગંગા નદીમાં પડે છે, ત્યારે તે દેવતાને પણ વંદનીય થાય છે.”
એકદા તે સોમદત્ત બ્રાહ્મણે પોતાનું મૃત્યુ આવ્યું જાણીને ગુણપાળ શ્રેષ્ઠીને બોલાવીને કહ્યું. “હે શ્રેષ્ઠી ! આપની સહાયથી મેં કિંચિત્ પણ દુઃખ જાયું નથી. વળી તેણે કહ્યું. “આ હારી પુત્રી સૌમ્યા છે, તેણીને શ્રાવક અને બ્રાહ્મણ વિના બીજાને આપશો નહીં.' એમ કહીને તેણે તેણીને તેના હાથમાં સોંપીને પોતે સંલેખના અનશન) કરીને મૃત્યુ પામીને સ્વર્ગે ગયો. કહ્યું છે કે : વિધા, તપ, ધન, શૌર્ય, કુલીનપણું, આરોગ્ય, રાજ્ય, સ્વર્ગ અને મોક્ષ; એ સર્વ વાનાં ધર્મથી મળે છે. - હવે ગુણપાલશેઠ સૌમ્યાન પોતાની પુત્રીની પેઠે પરિપાલન કરે છે. તે જ નગરને વિષે એક મહાધૂર્ત એવો રુદ્રદત્ત નામે બ્રાહ્મણ વસતો હતો, તે રોજ ધૂતક્રીડા કરતો હતો. એકદા સૌમ્યા રસ્તેથી જતી હતી, તેણીને તે જુગારી એવા રુદ્રદત્તે દીઠી; એટલે તેણે બીજા સોબતીઓને પૂછ્યું. “આ કોની પુત્રી છે?” ત્યારે તેઓએ કહ્યું. “એ સોમદત્ત બ્રાહ્મણની પુત્રી છે, તે સોમદત્ત મરણ સમયે તેણને ગુણપાળશ્રેષ્ઠીને સોંપી છે; તેથી એ શેઠ તે કુમારિકાનું
