________________
મુંડિકા અર્બ ભગદત્ત રાજાની 8થા (૮૫) GK બંધાયેલા વૈરથી કઠોર એવું ચિત્ત છોડીને હરણો જો આદરપૂર્વક શિયાળ સાથે દોસ્તી કરે તો પણ તે હરણો શું હાથીના ગંડસ્થળ ઉપર ચોટેલા મોતીઓની કાંતીથી જેની કેશરા પ્રકાશિત છે, એવા સિંહની સામે ટકી શકે ખરાં? જે થવાનું હોય તે થાઓ, પરંતુ મારી પ્રતિજ્ઞાનો ભંગ કરીને મારી પુત્રી તેને નહીં આપું. કહ્યું છે કે : “સૂર્યવંશમાં ઉત્પન્ન થએલા હરિશ્ચંદ્ર રાજાએ ચાંડાળની સેવા કબૂલ રાખી; રામચંદ્ર પણ અદ્ભુત પરાક્રમ કરીને ગહન એવી ગુફાઓનું સેવન કર્યું; ચંદ્રવંશી ભીમાદિ નૃપતિઓએ પણ દીનતા કરી. આ પ્રમાણે પોતાનાં વચન પાળવાવાળા પુરુષોએ શું શું નથી અંગિકાર કર્યું ? વળી શિવ પણ હજુ સુધી કાળકૂટ (વિષ) ધારણ કરી રહ્યો છે, કાચબો પણ પોતાની પીઠ ઉપર પૃથ્વિનો ભાર ધારણ કરે છે. સમુદ્ર દુસહ એવો વડવાગ્નિ વહન કરે છે, એ પ્રમાણે સજ્જન પુરુષો પોતે અંગિકાર કરેલું પાળે છે જ.”
ત્યારપછી મંત્રીએ કહ્યું : હે રાજન્ ! “આ દૂતને મારી નાંખવો જોઈએ.” પણ રાજાએ કહ્યું. “નહીં, એમ ન થાય. કહ્યું છે કે : રાજાએ શત્રુના દૂતને મારવો નહીં. કારણ કે, તેને મારનારો રાજા પ્રધાન સહિત નરકે જાય છે.” એમ કહી દૂતને કાઢી મૂક્યો. ' હવે દૂતે આવીને સર્વ વૃત્તાંત પોતાના રાજા પાસે કહ્યો કે, “તે જિતારિ રાજા તો પોતાની ભુજાના બળથી કોઈને પણ ગણતો નથી.” તે ઉપરથી બન્ને તરફનાં સૈન્યો સંગ્રામે ચડ્યાં. તે વખતે ભયને લીધે દિશાઓ ફરવા લાગી, સાગર બહુ વ્યાકુળ થયો, પાતાળને વિષે શેષનાગ ચકિત થયો, પર્વતો પણ કંપવા લાગ્યા, સુસ્થિત પૃથ્વી દુઃસ્થિત થઈ ગઈ, અને મહાવિષધર નાગો ક્રોધ વડે ઉત્કટ ઝેરને વમી દેવા લાગ્યા, બ્રહ્માંડ ફાટવા લાગ્યું અને પર્વતનાં શિખરો ડોલવા લાગ્યાં. એ પ્રમાણે બન્ને સૈન્યના મળવાથી થઈ રહ્યું. પવનના વેગ જેવા અત્યંત વેગવંતા સંખ્યારહિત ઘોડાઓના સમુહ વડે તેમજ મદધારી હાથીઓના સમૂહ વડે સૈન્યલક્ષ્મી શોભી રહી છે. સર્વ આકાશ ધ્વજ, ચામર, બન્નર, આદિથી અને સકલ વિશ્વ પટુ, પટલ, મૃદંગ, ભેરી, પ્રમુખ વાજિંત્રોના નાદથી વ્યાપી રહ્યું...
વળી અશ્વોના પગે ઉડેલી રજથી આકાશ છવાઈ ગયું, અંતરાળ છત્રોથી વ્યાપી રહ્યું, અને પૃથ્વી વીરપુરુષોથી વ્યાપ્ત થઈ. રથ સમૂહના ચાલવાથી ઉત્પન્ન થએલા નિષ-ચિત્કારો વડે બીજાં કંઈ કાન પડવું સંભળાતું નથી,
