________________
(૫૪) • સ ત્વમુદી ભાષાંતર / કરાયેલા ઉપકારને ભૂલતો નથી. કહ્યું છે કે – “બાલ્યવયમાં મનુષ્યોએ સીંચન દ્વારા પીવડાયેલા થોડા પાણીને યાદ રાખતા નાળીયેરના વૃક્ષો એ ઉપકારને મસ્તકે ધારણ કરે છે અને મનુષ્યોને જીંદગીના અંત સુધી અમૃત જેવું પાણી આપે છે. ખરેખર ! સજ્જનો કરાયેલા ઉપકારને ક્યારેય ભૂલતા નથી.' - “મેરૂ પર્વત પર રહેલા, પરોપકાર વગરના કલ્પવૃક્ષો શું કામના કે જે મુસાફરોને કૃતાર્થ નથી કરતા. તેના કરતા તો મારવાડના માર્ગમાં રહેલા બાવળના વૃક્ષો સારા કે જે મુસાફરોને છાયા દ્વારા કૃતાર્થ કરે છે.”
રાજા વડે પૂછાયું કે, “કોના વડે ઘેરાયેલા આ શેઠે ઉપકાર કર્યો. દેવે કહ્યું કે “આ મહાપુરૂષોનો સ્વભાવ હોય છે. કહ્યું છે કે “કોના આદેશથી સૂર્ય-ચંદ્ર વગેરે અંધકારનો નાશ કરે છે? માર્ગ ઉપર છાયો કરવાની પ્રાર્થના વૃક્ષોને કોના વડે કરાઈ છે? અથવા તો વાદળોને વરસવાને માટે કોણ પ્રાર્થના કરે છે ? પ્રાયઃ કરીને આવા સજજનો પરોપકારમાં પ્રતિબદ્ધ હોય છે.'
રાજા બોલ્યો કે, “સર્વ ધર્મોમાં મહાન એવો આ ધર્મ મોટા ઉપકારથી મળે છે.” શેઠ બોલ્યા કે, “રાજન ! આપની વાત સાચી છે. અલ્પપુણ્યથી ધર્મ નથી મળતો. કહ્યું છે કે, “જૈન ધર્મ, પ્રગટ વૈભવ, સજ્જનોનો સંગ, વિદ્વાન પુરુષો સાથે ગોઠી, વચનની હોશીયારી સત્ક્રીયાઓમાં કુશળતા, શુદ્ધ લક્ષ્મી, સલ્લુરૂના ચરણની ઉપાસના, નિર્મલશીલ, નિર્મલમતિ આટલી ચીજો અલ્પપુણ્યથી પ્રાપ્ત થતી નથી.” * પછી દેવ વડે પાંચ આશ્ચર્યથી શેઠ પૂજાયા અને વખાણાયા. “ચોર એવો હું તમારી કૃપાથી દેવ થયો. તમે નિષ્કારણ પરોપકારી છો.' આ બધું નજર સમક્ષ - પ્રત્યક્ષ જોઈને વૈરાગ્યયુક્ત થયેલો રાજા કહે છે. શું ધર્મનું માહભ્ય છે કે જેનાથી દેવો પણ દાસ બનીને રહે છે. કહ્યું છે કે, “સાપ હાર જેવો બની જાય છે, તલવાર પુષ્પની માળા બની જાય છે, ઝેર રસાયન બની જાય છે, શત્રુ પ્રીતીવાળો બની જાય છે, દેવો પણ પ્રસન્ન મનવાળા થઈને વશ થઈ જાય છે અથવા વધારે શું કહીએ, પણ જેની પાસે ધર્મ છે - જે ધર્મી છે તેની પર આકાશ પણ સતત રત્નો વરસાવ્યા કરે છે. પછી રાજાએ પોતાના પુત્રને રાજય ઉપર બેસાડીને દીક્ષા લીધી. તે પ્રમાણે મંત્રીશ્રેષ્ઠિ આદિ ઘણા જીવો વડે જિનચંદ્રગુરૂ પાસે સંયમ ગ્રહણ કરાવાયું. કેટલાક શ્રાવક બન્યા, કેટલાક ભદ્રપરિણામી બન્યા. પેલો દેવ સ્વર્ગમાં ગયો. પછી
