________________
રૂપરેખા
૧૨૯
પાંચ, ગંધના છે અને સ્પર્શના આઠ એમ અવાંતર ભેદેવાની પ્રકૃતિઓને ભાગે જાય છે એટલે કે વણને જે દ્રવ્ય મળ્યું હોય તેના પાંચ હિસ્સા પડાય છે અને રસ વગેરે માટે પણ એ જ જાતની વ્યવસ્થા છે.
શરીર અને સંઘાત આશ્રીને વહેંચણી–પાંચ જાતનાં શરીર પૈકી સમકળે ત્રણ કે ચાર શરીરને બંધ થાય છે. ત્રણ શરીરના બંધ માટે નીચે મુજબ બે વિકલ્પ છે –
( ૧ ) ઔદ્યારિક, (૨ ) તૈજસ અને ( ૩) કામણ. ( ૨ ) વૈક્રિય, ( ૨ ) તેજસ અને (૩) કામણ,
આમ બે વિકલ પિકી ગમે તે એક અનુસાર ત્રણ શરીર અને ત્રણ સંઘાતને એકીસાથે બંધ થાય છે. એથી શરીરને મળેલા હિસ્સાના ત્રણ ભાગ ન્યૂનાધિક પ્રમાણમાં પડે છે અને સંઘાત માટે પણ એમ જ બને છે. જે ત્રણ શરીરને બદલે એદારિક, આહારક, તૈજસ અને કાર્મણ એ ચાર શરીરને અને સંઘાતને સમકાળે બંધ થાય તે શરીરના તેમ જ સંઘાતના હિસ્સાના પણ પૂનાધિક પ્રમાણમાં ચાર ચાર ભાગ પડે છે.
બંધનના હિસ્સાને ભાગ– બંધન” નામ-કર્મને ફળે. જે હિમે આવ્યું હોય તેની વહેંચણી બે રીતે સંભવે છે. જે ત્રણ શરીરને બંધ હોય તે એ હિસ્સાના ન્યૂનાધિક પ્રમાણમાં સાત ભાગ પડે છે અને જે ચાર શરીરને બંધ હોય તે એના ન્યૂનાધિક પ્રમાણમાં અગિયાર ભાગ પડે છે કેમકે બંધનના એકંદર પંદર પ્રકારે છે.
૧. જુઓ પૃ. ૧૭૮.
Jain Education International 2010_05 For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
