________________
ર૭૭
પ્રૌઢ ગ્ર બીજગણિતને આશ્રય લેવાય છે. આ ભાગમાં ધવલામાંથી ગણિતને અંગે કેટલીક માહિતી મળે છે.
બીજા ભાગની જેમ આ ત્રીજા ભાગમાં પણ ધવલામાં પિડિયાના નામે લેખપૂર્વક એમાંથી એક ગાથા અવતરણરૂપે અપાઈ છે.
આ ત્રીજા ભાગમાં ધવલા (પૃ. ૯૪)માં ઉત્તર-પડિવત્તિ (ઉત્તર-પ્રતિપત્તિ) અને દકિખણ-પડિવત્તિ (દક્ષિણ-પ્રતિપત્તિ) એવા પ્રગ છે. આ બે સંજ્ઞા મતાંતરે માટે વપરાઈ છે.
ઇશ્વપમાણશુગમના સાતમા સૂત્રમાં “પૃથકૃત્વ” એ અર્થમાં પુષત્ત શબ્દ વપરાય છે. ધવલા (પૃ. ૮૯ માં એને અર્થે ત્રણથી અધિક અને નવથી નીચે એમ કરાવે છે.
ઉપર્યુક્ત કાર્યાલય તરફથી ઈ. સ. ૧૯૪૨માં જે ચોથે ભાગ બહાર પડાય છે તેમાં જીવદૂષણને લગતી અન્ય ત્રણ પ્રરૂપણ નામે ખેત્તાણુગમ (ક્ષેત્રાનુગમ), ફેસણાણુગમ (સ્પર્શીનગમ) અને કાલાગામ (કાલાનુગમ) રજૂ કરાયેલ છે. આ ત્રણમાં અનુક્રમે ૯૨, ૧૮૫ અને ૩૪૨ સૂત્ર છે. ખેત્તાણુગમમાં જીના નિવાસ અને વિહારાદિ સંબંધી ક્ષેત્રનું માપ દર્શાવાયું છે. ફેસણુણગમમાં ભિન્ન ભિન્ન ગુણસ્થાનમાં રહેલા છ તથા ગતિ વગેરે ભિન્ન ભિન્ન માર્ગણાસ્થાનવાળા જીવે ત્રણે કાળમાં કેટલા ક્ષેત્રને સ્પશે છે એ હકીક્ત અપાઈ છે. કાલાણુગમમાં પણ પૂર્વોત પ્રરૂપણાની જેમ ઓવ અને આદેશની અપેક્ષાએ કાળને
૧. આ પ્રયોગ વિષે થોડીક ચર્ચા મા ત્રીજા ભાગની પ્રસ્તાવના (પૃ. ૧૫-૧૬)માં કરાઇ છે.
Jain Education International 2010_05 For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
