________________
પ્રકીર્ણક વિષયે
૩૦૧ (૬) હૈષની સઝાય–આ નવ કહીની સઝાયને પ્રારંભ ઢેષ ન ધરીએ લાલનથી કરાવે છે. અહીં ચરણકરણના ગુણને ‘ચિત્રશાળી' કહી અને દ્વેષને ધૂઈ ( ધુમાડે ) કહી એ વડે ચિત્રશાળી કાળી બને છે એ નિર્દેશ કરાવે છે.
તેર કાઠિયાઓની સઝાય – વીરવિમલે નિમ્નલિખિત તેર કાઠિયાઓ પૈકી પ્રત્યેકને અંગે એકેક સઝાય રચી છે
( ૧ ) આળસ, ( ૨ ) મેહ, (૩) અવજ્ઞા, (૪) માન, (૫) કેધ, ( ૬ ) પ્રમાદ, ( ૭ ) કૃપણુતા, (૮) ભય, ( ૯ ) શેક, ( ૧૦ ) અજ્ઞાન, ( ૧૧ ) વ્યાક્ષેપ, ( ૧૨ ) કુતૂહલ અને ( ૧૪ ) રમણ.
પ્રસ્તુતમાં આપણે માન અને કેોધની સઝાય પ્રથમ વિચારીશું -
(૭) માનની સક્ઝાય – આમાં દસ કડી છે. “માન ન કીજે માનવી રે”થી આની શરૂઆત કરાઈ છે. અહીં અભિમાનીની મને દશા – રીતભાત આલેખાઈ છે અને બાહુબલિનું દષ્ટાંત અપાયું છે.
(૮) ક્રોધની સજ્જાય – આ દસ કડીની કૃતિમાં કર્તાએ પિતાનું આખું નામ “વીરવિમલ આપ્યું છે. એની શરૂઆત
૧. “કાઠિયો' શબ્દ કેટલે પ્રાચીન છે અને એની નિષ્પત્તિ શી છે તે જાણવું બાકી રહે છે. ઉત્તરગ્ઝયણની નિજુત્તિની ૧૬૦મી (૧૬૧મી) ગાથામાં આળસ વગેરે તેને ઉલ્લેખ છે પરંતુ એને માટે કાઠિયા જેવી કોઈ સંજ્ઞા અપાઈ નથી.
www.jainelibrary.org
Jain Education International 2010_05 For Private & Personal Use Only
