________________
રૂપરેખા
'सध्वे मारेह ती बट्टा लो किण्हलेसपरिणामो । एवं कमेण सेसा जा चरमो सुकलेसाए ॥ १० ॥ આ પદ્યોને ભાવાર્થ હું નીચે મુજબ રજૂ કરું છું -
સુપકવ ફળથી ભરેલી અને નમી પડેલી શાખાવાળા એક જાબુના ઉત્તમ વૃક્ષને છ પુરુષેએ જોઈ તેઓ છેલ્લા કે આપણે જાંબુ ખાઈશું. કેવી રીતે તેમ કરવું તે વિચારતાં એકે કહ્યું કે વૃક્ષ ઉપર ચડવામાં જીવનું જોખમ છે તે મૂળમાંથી વૃક્ષ પાડી આપણે જાબુ ખાવાં.
બીજે બોલ્યોઃ આ મોટા વૃક્ષને છેદવાનું કંઈ કારણ નથી, મેટી મટી શાખાઓ છેદાશું
ત્રીજે કહે : પ્રશાખાઓ છેશું થાએ સૂચવ્યું કે ગુચ્છ, પાંચમાએ કહ્યું કે ફળે લઈ લઈએ. છઠ્ઠાએ કહ્યું કે પડેલાં જાંબુઓ એકઠાં કરી ખાઈએ.
આ ઉદાહરણને ઉપનય એ છે કે મૂળ, શાખા, પ્રશાખા (નાની ડાળીઓ) અને ગુછો છેદવાની વાત કરનારા અનુક્રમે કૃષ્ણ નીલ, કાપત અને તૈજસ વેશ્યાવાળા છે જ્યારે ફળે તેડવાનું અને ભેંય ઉપર પડેલાં જાંબુ ગ્રહણ કરવાનું સૂચવનારા પ અને શુક્લ શ્યાવાળા છે.
આ સંબંધમાં બીજું ઉદાહરણ ગ્રામઘાતકેનું નીચે મુજબ છે –
१. सर्वान् मारयतेति वर्तते स कृष्णलेश्यापरिणामः ।
एवं क्रमेण शेषाः बापचरमः शुकलेश्यायाम् ॥ १० ॥
Jain Education International 2010_05 For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
