________________
૨૭૧
પ્રૌઢ શળે રચના સમય – સત્તાિને રચનાસમય જિનભદ્વગણિ ઉમાશ્રમણના કરતાં પ્રાચીન જણાવાય છે અને એ માટે આ ક્ષમાશ્રમણે પિતાની કૃતિ નામે વિચણવઈ (ગા. ૯૦-૯૧)માં
રશિયાના વિષયની ચર્ચા કરી છે એવું કારણ દર્શાવાય છે. સત્તરયાની રચના જઈણ મરહદ્રી (જૈન મહારાષ્ટ્રી) ભાષામાં થયેલી છે. પંચસંગહપગરણમાં જે પ્રાચીન પાંચ ગ્રંથને ઉદ્ધાર છે તેમાંના એકનું નામ સપ્તતિકા ( સત્તરિયા) છે. તે આ જ છે એમ વિદ્વાનું માનવું છે. આ માન્યતા સાચી જ હોય તે સત્તરિયાની રચના ચન્દ્રર્ષિ મહારની પહેલાંની છે એમ ફલિત થાય. આ બધું વિચારતાં ૭૧ ગાથાવાળી સત્તરિયા વિક્રમની પાંચમી સદી જેટલી તો પ્રાચીન છે જ એમ માનવા હું પ્રેરાઉં છું. સત્તરિયાને ઉલેખ કે એમાંથી કઈ અવતરણ કે એની ગાથાના ભાવાર્થરૂપ લખાણ જિનભદ્રગણિથી પહેલાના કોઈ ગ્રંથકારની કૃતિમાં છે?
સત્તરિયાની આદ્ય ગાથામાં “દિવાયના નિયંદરૂપ સંક્ષેપ કહીશ એમ ગ્રન્થકારે કહ્યું છે. એ હિસાબે એએ “પૂર્વધર” સંભવે છે અને એ દષ્ટિએ એમને સમય વીરસંવત ૧૦૦૦ અર્થાત વિક્રમ સંવત પ૨૯ કરતાં તે અર્વાચીન ન હોઈ શકે. વિશેષમાં
જે ૭૧મી ગાથામાં બન્યાદિ વિષે વિશેષ હકીકત જાણવા માટે દિવાય જેવાની ભલામણ કરાઈ છે તે ગાથા પ્રક્ષિપ્ત ન હોય તે એ પણ આ સમયનું સમર્થન કરે છે.
૧. ૭૦મી માથામાં રત્નત્રયીને ઉલેખ છે.
૨. એ ૭૧મી ગાથા પ્રક્ષિપ્ત હોય તે ૭૨મી પણ તેવી જ છે અને એ રીતે વિચારતાં મૂળ ૭૦ ગાથા હોવી જોઈએ.
Jain Education International 2010_05 For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
