________________
૨૫
વિજયપાલ રાજા અને લક્ષ્મીરાણીની કથા
આ કથા દ્વારા સૂચવવામાં આવ્યું છે કે પંડિતોને પણ સ્ત્રીનું પરવશપણું શીલપાલન માટે ભ્રષ્ટ કરે છે. મહાન રાજા પણ કામદેવને વશ થાય છે. બ્રહ્માની કથા
અહીં જણાવ્યું છે કે જે પુરુષો સકલશાસ્ત્રરૂપ મહાસમુદ્રોને પાર પામવામાં મેરુપર્વત જેવા છે અને સિદ્ધાંતનાં રહસ્યો જાણવાથી ગર્વ પામેલા છે. તે પુરુષો પણ અબળા - સ્ત્રીનાં મનોહર વચનોથી ચિત્તનું હરણ કરી દેનારા છે. __"हरिहरचनुराणणचं - दसूरखंदोइणोवि जे देवा । नारीण किंकरत्तं, करंति विवी विसंवतन्हा ॥ २० ॥
એટલે કે સમર્થ એવા જે વિષ્ણુ, ઈશ્વર, બ્રહ્મા તથા ચંદ્ર-સૂર્ય અને કાર્તિકાદિક પણ સ્ત્રીના દાસપણા વિષયસેવન માટે કરે તેને ધિક્કાર હો.
પ્રસ્તુત સંદર્ભ માટે રચયિતાએ ઉગ્ર તપસ્વી બ્રહ્મા પણ રંભાના નૃત્યથી તપભંગ થયાની કથા કહી છે. ચન્દ્ર, સૂર્ય અને ઈન્દ્રની કથા
સર્વ દેવો દ્વારા ચન્દ્રને અધિપતિની પદવી આપવા એકત્ર થયા પછી ચન્દ્ર પોતાના જ ગુરુ બૃહસ્પતિની પત્ની પર મોહિત થઈને વિષયાંધ બની શીલભ્રષ્ટ થયાની કથા અને હજારો કિરણાવલિઓથી યુક્ત સૂર્ય રાનાદે નામની રૂપાળી સ્ત્રીમાં મોહાંધ બની ગયો. છેવટે સૂર્યને સંઘેડા પર ચડાવવાની બ્રહ્માએ શિક્ષા કરી અને સૂર્યને પીડા સહન કરવી પડી. તે જ રીતે ગૌતમ ઋષિની ગેરહાજરીમાં તેની સ્વરૂપવાન પત્ની અહલ્યાના મોહમાં અંધ બનીને ઇન્દ્ર વિષયસુખ
