________________
ઐતિહાસિક દષ્ટિએ મહાવીર
૨૮૩
ઐતિહાસિક દૃષ્ટિએ “મહાવીર [ રા. પિપટલાલ પૂંજાભાઈ પરીખ, ગૃહપતિ જન વિદ્યાર્થી આશ્રમ-સુરત,]. મહાન પુરૂષોનાં જીવન ચરિત્ર એ જીવતા ઉપ- મહાવીર સ્વામિ એક રાજાના પુત્રપણે જમ્યા દેશકે છે તે કોણ નથી સ્વીકારતું? સમાજને જીવન હતા. રાજાના કુંવરોને લાડી વાડી અને ગાડી સીવાચરિત્ર પર વધુ શ્રદ્ધા હોય છે કારણકે નવલકથા યના બીજા વિચારો ભાગ્યેજ હોય, તે છતાં તેઓ એનું ગર્ભસ્થાન પ્રાયઃ કરીને કહ૫નાજ હોય છે, આધ્યાત્મવાદમાં ઉંડા ઉતરી સય, ત્યાગ અને વૈરાગ્ય
જ્યારે જીવન ચરિત્રો તેમાંય ઐતિહાસિક દ્રષ્ટિએ ના રંગમાં કેવી રીતે રંગાયા તે જાણવામાં જ તેમના લખાએલ ચરિત્રો તે કેવલ સત્યનું જ સમર્થન કરે જીવનનું રહસ્ય સમજાય છે તે મહાન વિચારવડે તે વિષે ભાગ્યે જ બે મત હેઈ શકે. * વૈરાગ્ય ધર્મમાં શું જોયું કે તે ખાતર તેમણે રાજ્ય, મહાન પુરૂ કયા સંજોગોમાં મુકાયા હતા.
લક્ષ્મી, પત્ની, પુત્રી અનેક વૈભવને લાત મારી! કયા સિદ્ધાન્તને ગમે તેવાં સંકટો વચ્ચે જીવન આદર્શ
સામાન્યત દુઃખ ગર્ભિતજ વૈરાગ્ય હોય છે પણ તરીકે પોતાની નજર સન્મુખ દિવાદાંડી રૂપે રાખી
મહાવીર સ્વામીને તે સર્વસ્વ હતું. છતાં તે બધું શકયા હતા તે વિષે સત્ય હકીકત તેમનાં જીવન સાપ કાંચળીને છોડીને ચાલ્યો જાય છે તેમ સર્વસ્વને ચરિત્રોજ આપી શકે છે. આથીજ આવાં ચરિત્ર લાત મારી દેહ દમનથી આત્મ-સાધના કરી જે પરપ્રત્યેક વ્યક્તિને તેના જીવન સિદ્ધાંતોની વિચાર- માત્મપદ મેળવ્યું છે તેમાં તેમના પુરુષાર્થની પરાકાષ્ઠા ણામાં અંધકારમાંથી અજવાળામાં લઈ જાય છે તે હેજે સમજાય છે. તે સ્વાભાવિક જ છે,
માતા પિતા, મહાન પુરૂષો જન્મથીજ મહાન નથી હોતા. સિદ્ધાર્થ રાજા એક મહાન રાજા હતા કે નાના તેઓ પોતાના જીવનમાં પિતાના પુરૂષાર્થથીજ અનેક
જમીનદાર કુંડગ્રામ એ મહાન નગર હતું કે વૈશાલા વિશેષતાઓ મેળવે છે. તે વિશેષતાઓની સત્ય સમજ
નગરીનું એક પરું હતું? તે સબંધી અંગ્રેજ લેખકે મનુષ્યને મળે ત્યારેજ મહાન પુરૂષોની જીવન કથા
અને દિગમ્બરોએ ઘણો ઉહાપોહ કર્યો છે, છતાં એની સાચી કીંમત અંકાય છે તે સ્પષ્ટ વાત છે.
1 સપષ્ટ વાત છે. એટલું તો નિર્વિવાદ છે કે સિદ્ધાર્થ એક રાજા હતા. મહાવીર સ્વામી એટલે આર્યાવર્તના મહાન
ત્રિશલા રાણીએ વિશાલી નગરીના રાજા ચેટકના પુરૂષોમાંના એક મહાન પુરૂષ મહાવીર સ્વામી એટલે
હેન હતાં, તેથી જ તે સમયે વિશાલી નગરી એ જૈન જન્મથીજ દેવ નહિ સામાન્ય આત્માની શ્રેણીથી
પુરીજ ગણાતી એમ સર્વે કઈ કબૂલ કરે છે. અને આગળ વધી મહાત્મા થઈ પરમાત્મપદ મેળવનાર
બદ્ધ અનુયાયીઓ વૈશાલી નગરીને ધિક્કારતા તેથી પુરૂષાર્થની ક્વલન્ત મૂર્તિ. મહાવીર સ્વામીએ મનુષ્ય
છે તે વાત સ્પષ્ટ થાય છે. પણામાંથીજ દૈવીપણું પ્રાપ્ત કર્યું, નહિ કે દૈવીપણું. માંથી દેવત્વને વર્યા-એમ મનાય ત્યારે જ તેમના મહાવીર-જન્મ, જીવનની વિશેષ છાપ માનુષી હદ પર પડે. માનુષી કલ્પસૂત્ર અને બીજા જન ગ્રન્થો ઉપરથી સર્વ નબળાઈનાં બિન્દુઓ તેમનામાં ૫ણું હશે. મનુષ્ય કોઈ કબુલ કરે છે કે મહાવીર સ્વામીનું આયુષ્ય ૭ર પણુમાંથીજ પુરૂષાર્થ ફેરવી તેઓ કેવી રીતે પરમા- વર્ષનું હતું. ત્રીસ અને કેટલાકના હિસાબે અઠાવીસ ભા થયા છે જ્યારે સમજાય ત્યારે તેમના પ્રત્યે વર્ષે સંસાર ત્યાગ કર્યો. બાર વર્ષ સુધી અખંડ તપસત્યની શ્રદ્ધા, પ્રેમ અને ભક્તિભાવ સહજ ઉત્પન્ન ચર્યા કરી આદર્શ અનગાર ધર્મ પાળ્યો. ત્રીસ અગર થાય તે સ્વાભાવિક છે.
બત્રીસ વર્ષ કેવલી તરીકે આયુષ્ય ભોગવી તેઓ
