________________
એક વિધુર જૈન યુવકના વિચારે
૪૩ પણ કોઈક વાર તો તે નહિ કરવાનાં કાર્યો કરી બેસે તરફ પહેચવાને કાંઇ પણ પ્રયાસ કરી શકીશ પણ છે માટે પુનર્લગ્નનો વિચાર નથી. + +
અંતે તે આશા પણ નિરાશામાં ફેરવાઈ ગઈ છે. કારણ
કે વળી વ્યવહારિક બંધને વળગી ગયા. બાકી તમારી કરાંચી તા. ૨૮-૪-૧૯૨૮.
બધી દલીલ (એક સિવાય) તદન ઢીલી છે. તેમાં કંઈ
માલ છેજ નહિ. પુત્ર ન હોય-એટલે પુત્રની ખાતર બીજું લખવાનું કે અંતે વડીલોએ પોતાનું ધાર્યું મુળ જે જીવનનું ધ્યેય છે તેને ધકકે મારી-પુનર્લગ્ન કર્યું છે. અને મારો વિરોધ કંઈ કામ આવ્યો નથી. કરવું તે નરી મુખઈ છે. વ્યવહારિક બંધનના મજબુત અલબત્ત આમાં વડીલે બીલકુલ દેવ નથી. કારણ દેરડામાં બંધાઈ રહી બીજાની સેવા કરવાની આશા કે આપણા સમાજની મને-દશાજ એવી છે કે એક રાખવી એ પણ ચોખ્ખી ખોટી ઘેલછા જ છે. એવી માણસની સ્ત્રી ગુજરી જાય એટલે બીજા માણસે તેને રીતે જે કામ થઈ શકતું હોય તે પછી આપણા બને ત્યાં સુધી ગમે તે ભેગે પરણાવવાની મહેનત કરે. મહાન પુરૂષોએ મહાવો–દયાનંદ સરસ્વતિએ-મૌતમહવે જ્યાં આવી મનોદશા વર્તતી હોય ત્યાં મારા જેવા બ-ઇસક્રાઇસ્ટ વગેરેએ વ્યવહારિક બંધનો રાખ્યાજ સંજોગોવાળા માણસને પુનર્લગ્ન નહિ કરવાના વિચા- હોત. અને હું તે આ અનુભવથી જ કહું છું કારણ કે રમાં ફતેહમંદ થવું તે મુશ્કેલ છે. ખેર પણ હવે પવન માણસની સાથે પોતાના ઉપર આધાર રાખનારને બદલાઈ ગયો છે. મને તો એમ લાગે છે કે ૫૦–કે પાળવાની ફરજ પડી હોય ત્યાંથી તે બીજાનું કાંઈ કરી ૧૦૦ વર્ષ પછી એવો વખત આવશે કે માણસને
અા વખત મારી કમાણી ન શકતા નથી, અલબત થોડું કરી શકે પણ તે બહુ પુનર્લગ્ન કરવાની બાબતમાં ખાસ દબાણ નહિ થાય. સારું કામ તે જ કરી શકે. બાકી તમારી એક વળી હિંદુસ્થાન સિવાય બીજા દેશોમાં જોશો ત્યાં આ વાત વ્યાજબી છે. તે એકે હજુ મારામાં દુર્બળતા ઘણી એક સાવ સાધારણ બાબત ગણાય છે. બાકી હાલમાં છે. ઇદ્રિ જેટલી જોઈએ તેટલી કાબુમાં નથી. એટલે તે મને એમ લાગે છે કે વડીલોએ જે પગલું લીધું કે કોઈ એવા સંજોગોમાં મુકાવું કે જ્યાં ઈન્દ્રીય ઉપરથી છે તે મારે માટે બીલકુલ ઠીક નથી. છતાં હવે તે કાબુ ચાલ્યો જવાને જલદી સંભવ રહે. સંજોગોમાં હું તેનું જે પરિણામ આવે તે ભોગવ્યે જ છુટકે છે. મારા મન ઉપર કાબુ રાખી શકું કે નહિ તે કાંઈ કહી તમારી બધાની દ્રષ્ટિથી તમને એમ લાગતું હશે કે શકાય નહિ. પણ જો આસપાસનું વાતાવરણ સારું હોય ભારે સગપણ કરવું જરૂરનું છે. પણ મારા કુદરતી તે મને આ બાબતમાં જરા પણ અડચણ આવે એવું સ્વભાવે મારી શક્તિઓનો, ઈચ્છાઓને, જીવનું ધ્યેય લાગતું નથી. વળી મારી બીજી માન્યતા એવી છે કે શું હોવું જોઈએ તેને, મારી બુદ્ધિને-બ્રેઈનને અને ઇન્દ્રિયોની શાંતિના અર્થે આ દુનીઆના ભોગો ભોગવવા મારા આસપાસના સંજોગેનો; પરણેતર છંદગીથી તેના કરતાં ગમે તે માનસિક દુઃખે ઇન્દ્રિઓને કાબુમાં મળેલા અનુભવો વિગેરે વિગેરે બાબતને સંપુર્ણ રામ
૬ રાખવી એ વધારે ઠીક છે. કારણ કે ઇન્દ્રીઓની વિચાર કર્યા બાદ હજુ પણ મને એમજ લાગે છે કે શાંતિને અર્થે બેગ ભેગવવા એ ખરું સુખ નથી. પણ મારે માટે પુનર્લગ્ન એ બીલકુલ લાભદાયક નથી. ખાટું સુખ છે. કારણ કે અંતે તે તે દુઃખદાકારણ કે મને એમ લાગે કે દુનીઆમાં જીવન માટે લાજ છે. પણ એક માજ
ચીજ છે. પણ એક આજ કારણની ખાતર પુનર્લગ્ન સૌથી શ્રેષ્ઠ પ્રવૃત્તિ બીજ એની સેવા કરવામાં રહેલી કરવું તે ગેરવ્યાજબી છે. તેમાં આત્માની ઉન્નતિ નથી. છે. અને જીવન માટેની શ્રેષ્ઠ પ્રવૃત્તિ કઈ છે તે બાબ- ખરે હમણું તે મારા મુળ ધ્યેય તરફ પ્રોગ્રેસ કરવામાં તને મારો આ નિર્ણય તે મારી વાઈફના અવસાન અને સાવ નિરાશાજ જણાય છે. છતાં ઈશ્વરની માયાની પહેલાં અમુક વરસે થયાં બંધાણ હતા પણ વ્યવહારિક કેઈને ખબર પડતી જ નથી. માટે વળી પાછું અનકળ બધાને લીધે હું કંઈ કરી શકતા ન હતા. તેમાં આ વાતાવરણ ઉભું થાય ત્યાં સુધી થોભી જવાનું છે. અને બનાવ બનવાથી અલબત મને ઘણું દુઃખ થયું છતાં આવી રીતે જીંદગી નીકળી જાય તે પણ કદાચ ના મને એમ લાગતું હતું કે હવે હું મારા મુળ બેય કહી શકાય નહિ. હાલ એજ,
