________________
જેનયુગ
આષાઢ-શ્રાવણ ૧૯૮૪ આ સાહિત્ય હોવા છતાં પણ જાણે તેનું અસ્તિત્વ જ એ ભાષામાં નથી હોતા તેટલા પુરતજ અન્યભાષાને. ન હોય તેમ વલણ અખત્યાર કરવામાં આવે છે. ઉપયોગ થાય છે. આથી એક લાભ એ છે કે ભા. જે એમ કહેવામાં આવે, કે જૈનસાહિત્ય, એક સાંપ્ર. વાને શબ્દ ભંડોળ વધે છે. અને તેથી ભગત દાયિક તવથી ભરેલું છે, એમાં એમની આગમેની વિચારોને વધારે સ્પષ્ટ રૂપમાં દર્શાવવાનું સુગમ થાય છે. ભાષા ઓતપ્રોત થયેલી છે. જે તિજીવન પર્યટન ગુજરાતી સાહિત્યની આ રિતની સેવા બજાવીને શીલ હોવાથી એમાં પરપ્રાંતિક શબ્દોની સેળભેળતા જૈન લેખકોએ બહુ મોટું સાહિત્ય વારસામાં મૂકયું છે. થઈ છે. તેથી એને ગુજરાતી સાહિત્ય કહેવા કરતાં અત્યારની પ્રાંતિક ભાષાઓ કે જે અપભ્રંશમાંથી ઉજેનગુજરાતી સાહિત્ય કહેવું એ વધારે વાસ્તવિક છે. તરી આવી છે અને જેનું મૂળ પ્રાકૃત છે, તે કેવા આ કહેનારાઓને અમે પુછીએ છીએ કે, ગુજ.
રૂ૫ની હતી, અને તે ક્રમશઃ કેમ કેવી બદલાતી રાતીભાષાના અગ્રગણ્ય ગણાતા લેખકે, મીરાં, નર
ચાલી, તેની માહિતિ આપનાર જન ગ્રંથ છે. જૈન સિંહ મેતા, પ્રેમાનંદ, દયારામ, વિગેરેના લખાણમાં
ગ્રંથકારો પ્રાચીનકાળથી લોકભાષામાં અવિચ્છિન્નપણે સાંપ્રદાયિકતા નથી? વર્તમાન લેખકોના લખાણમાં,
ગ્રંથાલેખન કરતા આવ્યા છે. જેથી ભાષાને ઇતિહાસ સંસ્કૃત, ફારસી, ઉર્દુ, અરબી, અંગ્રેજી, બંગાળી,
રચવામાં એમનો મોટો આધાર છે. વ્રજલાલ શાસ્ત્રીને
(ગુજરાતી ભાષાને ઇતિહાસ,) ( રા. દી. બ. ) તેમને ગુજરાતી ગ્રંથના વર્ગમાંથી બાતલ કર્યાનું કેશવલાલ ધ્રુવનું અને રા. રા. ગોવર્ધનરામ એમનાં જાણ્યામાં નથી.
ગુજરાતી સાહિત્ય પરિષદના પ્રમુખ તરિકેનાં ભાષણ, જે વિચારથી, વેદાનુયાયી લેખકોએ લેખનકાર્ય
અને હમણાં જ રા. ર. મેહનલાલ દલીચંદ દેશાઈએ કર્યું તે જ વિચારથી જૈન લેખકોએ લેખનકાર્ય આ
બહાર પાડેલા “જૈનગુર્જર કવિઓ એ ગ્રંથમાંને “ગુજરંગ્યું હતું. પિતાના સંપ્રદાયના લોકોને જ્ઞાનવાન કરવા
રાતીભાષાનો સંક્ષિપ્ત ઇતિહાસ’ એ લેખ આ વાતની
સાબીતિ આપશે. અને તેમને બીજી રીતે ઉપગી નિવડે એવા ગ્રંથની રચના કરવી એ મુખ્ય હેતુ બને વર્ગના લેખકોને
આપણી જુની ગુજરાતી પશ્ચિમ રાજસ્થાની ભાષાને હતો. જેના મૂળ ધર્મ ગ્રંથ, અર્ધમાગદ્ધિ પ્રાકતમાં
ઘણી રીતે મળતી છે. ગુજરાત પ્રાંતમાં મેટે લેક
વર્ગ અસલ એ સ્થાનને રહેવાશી હતાઝ જે પ્રજાએ હોઇ, તેના અધ્યયનની અસર પિતાના લખાણોમાં ઉતરે એ સંભવિત છે. પણ તેટલા માત્રથી જ એ
માતાના દુધની સાથે જે ભાષાનું પાન કર્યું હોય તે
સ્થળ બદલતાં પણ પિતાના એ સંસ્કાર સાથે લઈ ગુજરાતી ભાષાના ગ્રંથ ગણાવા માટે અમાન્ય ઠરે છે; એ ન્યાય યુકત નથી. પણ ઉલટુ એ ગ્રંથ જે
જાય છે. મારવાડ અને ગુજરાત એક રાતે અવિચ્છિન્ન કાળે લખાયા તે કાળે ગુજરાતી ભાષાનું અસ્તિત્વ હતુ
સંબંધ વાળાં હતાં. જ્યારે બહારની પ્રજાએ આવી એ પુરવાર કરે છે. કોઈ પણ શિષ્ટ ગ્રંથની ભાષા,
ગુજરાતમાં પિતાને જમાવ કર્યો. ત્યારે એક એ લોક ભાષા છે; એવું કદી માની શકાય નહિ, અને
નવીભાષા બંધાતી જતી હતી. એ ભાષા તે ગુજરાતી એ પ્રમાણે તે વખતના ગ્રંથની ભાષા પણ લેકભાષા
સ્વ. હૈ. ટેસિટોરિએ શોધ કરી એમ સાબિત કર્યું નથી એમ હરકોઈ સમજુ માણસ સમજે છે. આ
* જુએ વસંત રજતોત્સવ સ્મારક ગ્રંથમાં “કુવલય સ્થિતિ ગધ કરતાં પધ લખાણેને વિશેષપણે લાગુ
માળા” ઉપર શ્રી જિનવિજયજીને લેખ પૃષ્ઠ ૨૫૯. પડે છે. પદ્યમાં, યમક અને લાલિત્ય, તેમ વિવિધતા
+ દી. બા કેશવલાલ ધ્રુવે ગુજરાતી ભાષાના વ્યાકલાવવા માટે પરભાષિક શબ્દો વિશેષ પ્રમાણમાં દાખલ
રણની જરૂર બતાવતાં એક ભાષણમાં કહ્યું હતું કે ગુજકરવામાં આવે છે, જ્યારે મધમાં મૂળ ભાષાને વધુ પડત હેમચંદ્રના એક ગ્રંથમાં ગૂર્જરત્રા એ શબ્દ વપ
રાત શબ્દ બહુ જુના ગ્રંથમાં મળી આવતા નથી. જન સ્થાન મળે છે. પારિભાષિક શબ્દના પર્યાયે જ્યારે રાયલે મળે છે.
એકના એક ગામમાં આવતા નથી. જેના
એ જ્યારે રથ
