Book Title: Jain Shasan 2008 2009 Book 21 Ank 01 to 48
Author(s): Premchand Meghji Gudhka, Hemendrakumar Mansukhlal Shah, Sureshchandra Kirchand Sheth, Panachand Pada
Publisher: Mahavir Shasan Prkashan Mandir
View full book text
________________
શાક ર
છે.
પ્રજાપાલ અને સુ મેત્ર
૧૦૮ ધર્મ કથા જૈન શાસન (અઠવાડિક) વિશેષાંક - તા. ૪-૧૧-૨૦૦૮, મંગળવાર : વર્ષ - ૨૧ - અંક - ૧
MR પ્રજાપાલ અને સુમિત્રા પR
ચંદ્રિ નામની નગરીમાં પ્રજાપાલ નામે | રહેલા સ્થાવર પૃથ્વીકાયના જીવો વર્ષો સુધી રાજા હતો. તેને સુમિત્ર નામે મંત્રી હતો. આ રાજા તાડન, ઘર્ષણ વગેરે અનેક દુઃખ-કબ્દને પામે છે.'' અને મંત્રી વર કે લગભગ રોજ ધર્મના પ્રશ્નો અંગે
સજા કહે: ‘‘મંત્રી! તમારી વાત સાચી હોય ચર્ચા થતી. ર જાને ધર્મ ઉપર જરાય શ્રદ્ધા ન હતી. તેમ મને તો લાગતું નથી. મને તે વાત ઉપર વિશ્વાસ આથી ધર્મતા વોની તે મજાક ઉડાવતો અને મંત્રીને
નથી બેસતો. હું તો પ્રત્યક્ષ ફળ જોઉં તો મને તમારા વિચિત્ર પ્રનો પૂછી તેને મૂંઝવવાનો કે નિહાર
આપુણયના પ્રભાવપશ્રદ્ધા થાય.'' કરવાનો પ્રરાન કરતો. એક દિવસ રાજાએ
આ ચર્ચા બાદ થોડા દિવસે રાજાને મંત્રીએ પૂછ્યું “મંત્રીવર્ય! તમે આ દેવપૂજામાં શા
પુણ્યના પ્રભાવ પર શ્રદ્ધાથાય તેવો પ્રસંગ બન્યો. માટે મોહાણો છો?''
તે દિવસ પાખીનો હતો. જૈનમંત્રીએ તે રાત્રે મંત્રીએ સામો પ્રશ્ન ર્યો – “હે રાજન્ !
ઘરમાંથી બહાર નહીં જવાની પચ્ચકખાણ કરેલા. પૂર્વભવમાં કયું પુણ્ય બાંધ્યા વિના તમે રાજા કેમ
એ જ રાત્રે અચાનક મંત્રીનું રાજાને જરૂરી કામ થયા, અને અમે તમારા સેવક કેમ થયા? આપણે
પડ્યું. રાજાએ મંત્રીએ બોલાવવા માટે સેવકને બધાસમાન કમ નથી?''
મોકલ્યો. જૈન મંત્રીએ પ્રતિહારી સાથે રાજાને રાજા ‘પથ્થરની એક શિલા છે. તેના બે
કહેવડાવ્યું કે આજે રાત્રે ઘરની બહાર નહીં કટકા કરવામાં આવે છે. એમાંથી એક કટકો
નીકળવાનો મેંનિયમ લીધો છે; ભગવાનની મૂર્તિ બને છે અને બીજો કટકોપ થયું
તેથી તમારી આજ્ઞાનું પાલન નથી કરી બને છે. તો આ માંથી કોણે પુણ્યર્થ હશે અને કોણે
શકતો, તો મને આ માટે ક્ષમા કરશો. પાપ ? મારા મતે તો માત્ર સ્થાનક ઉપરથી જ ન્યૂનતા અને વિશેષતા ગણાય છે.'' રાજાની આ
જૈન મંત્રીનો આ જવાબ સાંભળી રાજાનું * દલીલનો રદિયો આપતાં મંત્રીએ કહ્યું – “રાજન !
અભિમાન ધૂંધવાઈ ઊઠ્યું. સેવકને પાછો મોકલી એવું નથી. તમારું આમ માનવું યોગ્ય નથી. કેમ કે તે
મંત્રી મુદ્રા ને મહોર પાછાં આપવા જણાવ્યું. જડ છે. જડ વસ્તુના ઉત્કર્ષ કે અપકર્ષની પાછળ
મંત્રીએ જરીકે ક્ષોભ પામ્યા વિના પોતાની મુદ્રા તેના માલિક કે ઉપભોતાનાં પુણ્ય-પાપ ભાગ
અને મહોર પાછાં આપી દીધા. પ્રતિહારીને મંત્રીની ભજવતાં હોય છે. બીજું, તે પથ્થરમાં પણ
• મુદ્રા જોઈ કુતૂહલ થયું. એણે એ મુદ્રા પહેરી એકીન્દ્રિય જીવ હોય છે. તેમાંના એક છે )
લીધી અને બીજા સેવકોને કહેવા લાગ્યો :
‘‘અરે સેવકો ! જુઓ, રાજાએ મને ખંડમાં રહેલા જીપૂર્વભવમાં મોટું પુણ્ય , ઉપાર્જન કરેલું તેથી તે ભગવાનની
- મંત્રીપદ આપ્યું.' એની આંગળીએ પ્રતિમા બને છે અને તે પૂજાય છે જ્યારે
-ર, મંત્રીની મુદ્રા જોઈ સેવકોએ તેને મંત્રી સમજી શિલાના બીજા કટકામાં રહેલા પૂર્વે પાપકર્મ | તેનું ‘ઘણી ખમ્મા ! મંત્રીરજ ! ઘણી ખમ્મા બાંધેલું હોય છે, તેથી તે પથિયું બને છે અને તેમાં | કહીને સ્વાગત કર્યું.'
