Jain Shasan 2008 2009 Book 21 Ank 01 to 48

Author(s): Premchand Meghji Gudhka, Hemendrakumar Mansukhlal Shah, Sureshchandra Kirchand Sheth, Panachand Pada
Publisher: Mahavir Shasan Prkashan Mandir

Page 106

પ્રદેશી રાજા
♦ ૧૦૮ ધર્મ કથા જૈન શાસન (અઠવાડિક) વિશેષાંક ♦ તા. ૪-૧૧-૨૦૦૮, મંગળવાર વર્ષ - ૨૧૦ અંક - ૧
શ્વેતાંબિકા પરત આવ્યો અને શ્રાવસ્તિ નગરીના રાજાએ આપેલું નજરાણું તેણે પ્રદેશી રાજાના ચરણે ધર્યું.
શ્વેતાંબિકા નગરીમાં પ્રદેશી
નામે રાજા રાજ્ય કરતો હતો. તે ઘણો અધર્મી હતો. રૈયત પાસેથી જુલમ કરી ખૂબ કર ઉઘરાવતો. તેને પરલોકનો લેશમાત્ર ડર ન હતો. તે કેવળ નાસ્તિક હતો. જીવહિંસા કરીને માંસનું ભોજન
તથા દારૂનો નશો કરી મોજશોખમાં જીવન વિતાવતો હતો. તેને સૂરિકાન્તા નામે રાણી હતી, સૂર્યકાન્ત નામનો પુત્ર હતો અને ચિત્તસારથિ નામે એક બુદ્ધિશાળી મંત્રી હતો. આ રાજાને કુણાલ દેશના શ્રાવસ્તિનગરીના જીતશત્રુ રાજા સાથે સારો સંબંધ હતો. તેણે એક વાર ચિત્તસારથિ સાથે મહામૂલ્યવાન નજરાણું જીતશત્રુ રાજાને ભેટ આપવા સારુ મોકલાવ્યું. ચિત્તસારથિ પ્રધાન કેટલાક માણસો લઈને અશ્વરથમાં બેસીને શ્રાવસ્તિ નગરીમાં ગયો. રાજાને નજરાણું ભેટ આપ્યું. જીતશત્રુ રાજા ઘણો જ સંતોષ પામ્યો અને ચિત્તસારથિ પ્રધાનનો સારો સત્કાર કરીને થોડો વખત રહેવા માટે એક સુંદર મહેલ આપ્યો. ત્યાં ચિત્તસારથિ આનંદપૂર્વક રહેવા
લાગ્યો.
પ્રદેશી રાજા
એકવાર પાર્શ્વનાથ ભગવાનના શિષ્ય કેશી ગણધર શ્રાવસ્તિ નગરીના કોષ્ટક ઉદ્યાનમાં પધાર્યા. ચિત્તસારીથને જાણ થતાં તે કેશીસ્વામીને વાંદવા આવ્યા. વંદના કરી તેમની દેશના સાંભળી. સારા ભાવો જાગ્યા. તેમણે કેશીસ્વામીને કહ્યું, “હું પ્રભુ ! હું હાલ સાધુ તો થઈ શકતો નથી, પણ મને શ્રાવકનાં બાર વ્રત અંગીકાર કરાવો.’’ કેશીસ્વામીએ તેને બાર વ્રત ઉચ્ચરાવ્યાં. ચિત્તસારથિતેમનો ઉપાસક થયો.
થોડો સમય વીત્યા બાદ ચિત્તસારથિ શ્વેતાંબિકા નગરી જવા તૈયાર થયો. જતાં પહેલાં કેશી સ્વામીને વંદન કરવા ગયો. વંદન ર્યા બાદ તેણે કેશીસ્વામીને શ્વેતાંબિકા પધારવા વિનંતી કરી. કેશીસ્વામી મૌન રહ્યા. પણ બે-ત્રણ વખત ચિત્તસારથિએ એ જ વિનંતી કરી ત્યારે ખુલાસો કરતાં કેશીસ્વામીએ કહ્યું, “તમારી નગરીનો રાજા અધર્મી છે તો હું ત્યાં કેવી રીતે આવું ?'' ચિત્તસારથિએ જવાબ આપ્યો, “પ્રભુ ! આપને પ્રદેશી રાજા સાથે શી નિસબત છે ? ત્યાં ઘણા શેઠ, શાહુકારો રહે છે તે બધાને ધર્મનો લાભ મળશે.’*
કેશીસ્વામીએ સમયની અનુકૂળતાએ ક્ષેતાંબિકા પધારવા હા કહી. રાજી થઈ ચિત્તસારથિ પોતાના માણસો સાથે
133
કેટલાક સમયે કેશી ગણધર વિહાર
કરતાં કરતાં શ્વેતાંબિકા નગરીના મૃગ ઉદ્યાનમાં પધાર્યા. ચિત્તસારથિના આદેશ મુજબ ત્યાંના માળીએ મુનિનું યોગ્ય સ્વાગત કર્યું અને પાટ, પાટલા વગેરે જરૂરી ચીજોની સગવડ કરી આપી.
ચિત્તસારથિને ખબર મળવાથી, પોતાના ધર્માચાર્યના આગમનથી ખૂબ આનંદ થયો અને કેશીસ્વામીને વંદન કરી તેમનો ઉપદેશ સાંભળવા આવ્યો. વંદન કરી તેણે ગુરુજીને કહ્યું, “પ્રભુ ! અમારો રાજા અધર્મી છે તો તેને આપ ધર્મબોધ આપો તો ઘણો લાભ થશે.’” ત્યારે દેશીવામી બોલ્યા, “જે ચિત્ત / જીવ ચાર પ્રકાર કેવળી પ્રરૂપિત ધર્મ પામેછે
૨. ઉપાશ્રયમાં સેવાભારે ભ 6. ગીયરીવખત સાયમીનની સાકર ના ૪. જ્યાંજ્યાસાધુમુનિને ખેત્યાંત્યાં પ
હે ચિત્ત ! તમારો પ્રદેશી રાજા આરામમાં પડચો રહે છે, સાધુમુનિનો સત્કાર કરતો નથી. તો હું તેમને કેવી રીતે ધર્મબોધ આપુ.
""
ચિત્તસારથિએ કહ્યું, “પ્રભુ ! મારે તેમના સારુ ઘોડા જોવાને માટે સાથે ફરવા નીકળવાનું છે તો તે રીતે હું તેમને આપની પાસે લાવીશ. આપ ત્યારે તેમને ધર્મબોધ આપજો.'' એટલું કહી ચિત્ત સ્વસ્થાનકે ગયો.
બીજે દિવસે સવારે ચિત્તસારથિએ પ્રદેશી રાજાએકહ્યું “કંબોજ દેશથી જે ચાર ઘોડા આવ્યા છે, તે ચાલવામાં કેવા છે તે જોવા સારુ પધારો.’’ તે સાંભળી પ્રદેશી રાજા તૈયાર થયો. ચાર ઘોડાથી રથને જોડી બંને જણ એમાં બેસી સહેલગાહે ઊપડચા. થોડા પણ પાણીદાર હોવાથી જોતજોતામ
ઘણા દૂર નીકળી ગયા. રાજાને તરસ અને ભૂખ લાગવાથી ચિત્તસારથિને પાછા ફરવા જણાવ્યું. ચિત્તે સમજપૂર્વક જ્યાં કેશી ગણધર ઊતરેલા હતા તે મૃગ ઉદ્યાનમાં રથ લાવીને ઊભો રાખ્યો. તેણે ઘોડાઓને છૂટા ક્યા