Jain Shasan 2008 2009 Book 21 Ank 01 to 48

Author(s): Premchand Meghji Gudhka, Hemendrakumar Mansukhlal Shah, Sureshchandra Kirchand Sheth, Panachand Pada
Publisher: Mahavir Shasan Prkashan Mandir

Page 107

પ્રદેશી રાજ
અને થાક ખાવા તેઓ એક ઝાડની નીચે બેઠા. થોડે જ દૂર કેશી સ્વામી બુલંદ અવાજે દેશના આપી રહ્યા હતા. આ સાંભળી પ્રદેશી રાજા મનમાં વિચરવા લાગ્યો : આ કેવો જડ જેવો લાગે છે ! સાંભળનારા પણ બધા જડ જેવા છે. વળી ભાષણ કરનારાએ મારા બાગની કેટલી બધી જગ્યા રોકી છે. પણ એ બોલવામાં તો હોશિયાર લાગે છે. તેણે પૂછ્યું: “ચિત્ત! કોણ છે આ?"
૦ ૧૦૮ધર્મ કથા જૈન શાસન (અઠવાડિક) વિશેષાંક - તા. ૪-૧૧-૨૦૦૮, મંગળવાર ♦ વર્ષ - ૨૧ ૦ અંક - ૧
હું જીવ અને શરીર જુદાં માનું.”
કેશીસ્વામીએ કહ્યું, “હે રાજન્ ! તારી સૂરિકાન્તા નામની રાણી કોઈ બીજા પુરૂષ સાથે કામભોગ સેવે તો તું શું કરે?”
ચિત્તે કહ્યું, “મહારાજ ! આ તો એક મહાન પુરૂષ છે. વળી તે અવધિજ્ઞાની છે અને જીવ અને શરીરને જુદાં માને છે.’’ આ સાંભળી રાજાને તેની પાસે જવાનો ભાવ થયો. ચિત્તસારથિ અને પ્રદેશી રાજા કેશીસ્વામી પાસે આવ્યા. પ્રદેશી રાજાએ સામે ઊભા રહીને રોથી કેશીસ્વામીને પૂછ્યું – ‘‘શું તમે અવધિજ્ઞાની છો ? તમે શરીર અને જીવને જુદાં જુદાં માનો છો?'
કેશીસ્વામીએ ! કહ્યુ, ‘‘હે પ્રદેશી રાજા તું વિનય-વિવેક વગર, ભક્તિર્યા વગર પ્રશ્ન પૂછે છે તે ઉચિત નથી. હે રાજા ! મને દેખીને તને એવો વિચાર થયો કે આ જડ માણસ છે અને સાંભળનારા પણ જડ છે તેમ જ આ મારો બગીચો રોકીને બેઠો છે.”
પ્રદેશી રાજાએ આશ્ચર્ય પામીને પૂછ્યું, “હા, સત્ય છે. તમારી પાસે એવું ક્યું જ્ઞાન છે જેથી તમે મારા મનનો ભાવ જાણ્યો?''
39
કેશીસ્વામીએ કહ્યું, ‘‘અમારા જેવા સાધુને કોઇને પાંચ જ્ઞાન હોય છે પણ મને ચાર જ્ઞાન છે. તેથી તમારા મનનો ભાવ મેં જાણ્યો. પાંચમું કેવળજ્ઞાન શ્રી અરિહંત ભગવાનને હોય તથા બધા કેવળી ભગવંતો એ જ્ઞાન પામ્યા પછી જ સિદ્ધ થાય. પ્રદેશી રાજાએ કહ્યું, ‘“ભગવાન ! હું અહીં બેસું ?” કેશીસ્વામીએ કહ્યું, “આ તમારી ઉદ્યાનભૂમિ છે, તેથી તમે જાણો.’
પ્રદેશી રાજાએ પૂછ્યું, ‘“તમારી પાસે એવું પ્રમાણ છે કે જેથી તમે જીવ અને શરીર જુદાં માનો છો?”
કેશીસ્વામીએ કહ્યું, “હા, મારી પાસે પ્રમાણ
છે.”
પ્રદેશી રાજાએ કહ્યું, ‘‘મારા દાદા હતા, તે મારા પર બહુ જ પ્રીતિ રાખતા હતા. તે ઘણા જ અધર્મી અને માંસહારી હતા. તેથી તે તમારા કહેવા મુજબ તો નારકીમાં હશે. તો મને આવીને તે એમ કેમ નથી કહેતા કે તું અધર્મ કરીશ નહીં, કરીશ તો નારકીમાં જઈશ ? જો તે આવીને મને કહેતો
137
પ્રદેશી રાજાએ કહ્યું, ‘“હું તે પુરૂષના હાથપગ કાપી શૂળી ઉપર ચઢાવી દઉ. ’’
કેશી સ્વામીએ કહ્યું, ‘‘જો તે પુરૂષ તને કહે કે મને થોડો વખત જીવતો રાખો, હું મારાં સગાં-સંબંધીઓને કહી આવું કે વ્યભિચાર કોઈ કરશો નહિ. કરશો તો મારા જેવી દુર્દશા થશે. તો હે રાજન્, તું તેને થોડો વખત માટે પણ છૂટો કરે ખરો. પ્રદેશી રાજાએ કહ્યું, ‘‘ના જરા પણ નહિ.
""
કેશીસ્વામીએ કહ્યું, “તારા દાદા નરકમાંથી અહીં આવવા ઈચ્છા તો કરે છે, પણ પરમાધામી લોકો તેને ખૂબ માર મારે છે. એક ક્ષણ પણ તેને છૂટો કરતા નથી, તો અહીં તે કેવી રીતે આવે?”
પ્રદેશી રાજાએ કહ્યું, ‘“ભગવાન ! તમે કહો છો કે નરકમાંથી તે આવી શકે નહિ, પણ મારી દાદી તો ઘણી જ ધર્મિષ્ઠ હતી. તે દેવલોકમાંથી આવીને મને ધર્મ કરવાનું કેમ કહેતી નથી?”
કેશીસ્વામીએ કહ્યું, “હે રાજન્ ! તમે સ્નાન કરી, સ્વચ્છ વસ્ત્ર પહેરી, રાજદરબારમાં બેઠા હો, તે વખતે પાયખાનામાં બેઠેલો કોઈ માણસ તમને ત્યાં બોલાવી બેસવાનું કહે તો તમે ત્યાં જાવ ખરા?”
પ્રદેશી રાજાએ કહ્યું, “નહિ, સાહેબ ! તે તો અશુચિ સ્થાનક છે તેથી હું ત્યાં જાઉં જ નહિ.’
કેશીસ્વામીએ કહ્યું, “તેવી જ રીતે તારી દાદી મનુષ્યલોકમાં આવવાની ઈચ્છા તો કરે છે, પણ તે દેવની રિદ્ધિસિદ્ધિમાં મૂર્છા પામવાથી આ દુર્ગંધવાળા મનુષ્યલોકમાં આવી શકતી નથી. માટે શરીર અને મન જુદાં છે એમ માન.
પ્રદેશી રાજાએ કહ્યું, “એક વાર મારો કોટવાલ ચોર પકડી લાવ્યો. મેં તેને લોઢાની કુંભીમાં ઘાલ્યો અને સજ્જડ ઢાંકણ વાસી દીધું. કેટલાક વખત પછી જોયું તો ચોર મરી ગયો હતો. એ કુંભીને કોઈ છિદ્ર તો હતું નહિ, તો ક્યે રસ્તેથી જીવ બહાર નીકળી ગયો ?''