Jain Shasan 2008 2009 Book 21 Ank 01 to 48

Author(s): Premchand Meghji Gudhka, Hemendrakumar Mansukhlal Shah, Sureshchandra Kirchand Sheth, Panachand Pada
Publisher: Mahavir Shasan Prkashan Mandir

Page 182

ભરત ચક્રવર્તી અને ૯૮ ભાઈઓ
૧૦૮ ધર્મ કથા જૈન શાસન (અઠવાડિક) વિશેષાંક - તા. ૪-૧૧-૨૦૦૮, મંગળવાર
વર્ષ - ૨૧ - અંક]
ભરત ચક્રવર્તી અને ૯૮ ભાઈઓ
ભગવાન ઋષભદેવ પોતાના સો પુત્રોને દેશોનાં રાજ્યવહેંચીને આપ્યાં હતાં. અમે તો અમારી વિશાળ સામાન્ય વહેંચી દઈ અણગાર બની ગયા. રાજ્યથી સંતુષ્ટ છીએ, પરંતુ અમારા મોટાભાઈ પાછળથી ભરત, જે સો ભાઈઓમાં જ્યેષ્ઠ હતો તેનું પોતાના રાજ્યથી અને બીજાનાં છીનવી લીધેલા ચક્રવર્તી બનવાનું નિશ્ચિત હતું. એને માટે ૯ રાજ્યોથી તૃપ્તથયા નથી અને અમને બધાને તેમની ભાઈઓ કે જેઓ સ્વતંત્ર રાજા હતા તેમને પોતાની સેવા કરવા અને તેમની આજ્ઞામાં રહેવા દૂતો દ્વાણું આજ્ઞામાં લાવવાનું જરૂરી હતું. એ સિવાય ચક્રવર્તી કહેવડાવે છે.' બની શકાય તેમ ન હતું. તે ગમે તેવા સંજોગોમાં પણ
ભગવાને પોતાના ૯૮ પુત્રોને કહ્યું, ચક્રવર્તીબનવાને પ્રયત્નશીલ હતો.
વિવેકી પુરૂષોએ અત્યંત દ્રોહી શત્રુઓની સાથે જ તેણે ૯૮ ભાઈઓની પાસે રાજપૂતો મોકલી યુદ્ધ કરવું જોઈએ. એવા શત્રુઓ છે રાગ, દ્વેષ, મો દીધા. દૂતોએ જઈને ભાઈઓને કહ્યું, ‘જો તમે અને કષાયો. એ શત્રુઓ જન્મજન્માંતરથી દુઃ૫ નિર્ભયતાથી રાજ્ય કરવા ઈચ્છતા હો તો ભરત આપનારા છે. રાગ સદ્ગતના માર્ગમાં લોઢાન મહારાજાની સેવા કરો અને તેમની આજ્ઞામાં રહો.” શૃંખલાની જેમ અવરોધક છે, દ્વેષ નરકમાં લ આ કારણે બાહુબલી સિવાય ૯૮ ભાઈઓ એકત્ર જનારો પ્રચંs શત્રુ છે, મોહ જીવોને સંસારસાગરમ થયા. ભરતના સંદેશા ઉપર વિચારવમર્શ કર્યો અને ડૂબાડનારો છે અને કષાય દાવાનળની જેમ જીવોને દૂતોને સંદેશાનો પ્રત્યુત્તર આપતા કહ્યું, 'પિતાજીએ બાળનાર છે. આ જ ખરા શત્રુઓ છે. આ શત્રુઓની ભરતને અને અમને સૌને રાજ્ય વહેંચીને આપ્યું છે. સાથે યુદ્ધ કરીને વિજય પામવો જોઈએ. આ અંતરંગ હવે ભરતની સેવા કરવાથી તે અમને વધુ શું આપશે ? શત્રુઓ સામે વિજય પામ્યા પછી બહારના શત્રુ શું એ મહાકાળના આક્રમણને રોકી શકશે ? શું એ રહેતા નથી, જીવ શિવ બની જાય છે અને તે મનુષ્યના દેહને જર્જરિત કરી નાખનારી જરાને રોશી શાશ્વતપૂર્ણાનંદમયપદની પ્રાપ્તિ થઈ જાય છે.' શકશે ? એ શું પોતાની ઉત્તરોત્તર વધતી
રાજ્યલક્ષ્મી કરતાં મોક્ષલક્ષ્મી મહાન છે રાજ્યતૃષ્ણાનો નાશ કરી શકશે? જો તે આવું કશું કરી
રાજ્યલક્ષ્મી તો દુર્ગતિમાં લઈ જનારી છે. તે અત્યંત શકતો ન હોય તો પછી એ સેવ્ય અને અમે સેવકો
પીડાકારી અને અલ્પકાલીન હોય છે. હે વત્સો કેવી રીતે બનીએ ? એની પાસે વિશાળ રાજ્ય છે,
દેવલોકમાં તમે દૈવી સુખ પ્રાપ્ત કર્યા હતાં. મેં વિપુલ સંપત્તિ છે, તોપણ એને સંતોષ નથી. જો
સુખોથી પણ તમારી તૃષ્ણા શાન્ત થઈ ન હતી, તો અસંતોષથી એ બળપ્રયોગ કરીને અમારા રાજ્ય
પછી મનુષ્યલોકમાં તુચ્છ, અસાર અને અનિત્ય પSાવી લેવાનો પ્રયત્ન કરશે તો એને કહેજો કે અમે
સુખોથી તુણાક વી રીતે શાંત થશે બધા એક જ પિતાના પુત્રો છીએ, અમે બધા એકત્ર
રાજ્યલક્ષ્મીથી એ તૃષ્ણા કેવી રીતે સંતુષ્ટ થશે થઈને એની સામે યુદ્ધ કરી શકીએ છીએ. પરંતુ હે
તમે બધાંવિવેકી છો. તમારે તો અખંડ આનંદસ્વરૂપ દૂતો, અમે અમારા પિતાજીનો અભિપ્રાય જાણ્યા
સંયમસામાન્ય ગ્રહણ કરવું જોઈએ કે જેનાથી સિવાય તમારા માલિકની સામે અને અમારા જ્યેષ્ઠા
પૂર્ણાનંદસ્વરૂપમોક્ષની પ્રાપ્તિ થાય.” ભાઈની સાથે યુદ્ધ કરવા ઈચ્છતા નથી.'
. દાદાના ૯૮ પુત્રોએ સંયોગસ્વરૂપ દૂતો ચાલ્યા ગયા. ૯૮ ભાઈઓ છે કે, રાજ્યલમીનો ત્યાગ કર્યો અને અષ્ટાપદ પર્વત ઉપર સમવસરણમાં રે SC, ચારિત્રયધર્મ નો સ્વીકાર કરીને બિરાજિત ભગવાન ઋષભદેવની પાસે
3 : આત્મભાવને નિર્મળ કર્યો. ભરત પ્રત્યે ગયા. મસ્તકે અંજલિ રચીને તેમણે કહ્યું તે એમના મનમાં રજમાત્રખર્ભાવ રહ્યો નહીં પરમાત્માની સ્તુતિ-સ્તવના કરી,
આત્મભાવ અત્યંત વિશુદ્ધ બન્યો, અને તે ભગવાનને વિનયથી કહ્યું “હે ભગવન! આપે ?
બધા સર્વજ્ઞ વીતરાગ પદપામ્યા. ભરતને અને અમને યોગ્યતા અનુસાર ભિન્નભિન્ન