Jain Shasan 2008 2009 Book 21 Ank 01 to 48

Author(s): Premchand Meghji Gudhka, Hemendrakumar Mansukhlal Shah, Sureshchandra Kirchand Sheth, Panachand Pada
Publisher: Mahavir Shasan Prkashan Mandir

Page 88

ઉ9ણી ગાળી
શી ગણધર
• ૧૦૮ ધર્મ કથા જૈન શાસન (અઠવાડિક) વિશેષાંક - તા. ૪-૧૧-૨૦૦૮, મંગળવાર વર્ષ - ૨૧ - અંક - ૧
સમજ્યા પછી તેઓ સારી રીતે આરાધના કરે છે; જ્યારે છેલ્લા તીર્થંકરના સાધુઓ જલદીથી ધર્મ સમજી શકે છે ખરા, પરંતુ આચારપાલનમાં તેઓ શિથિલ રહે છે. આ કારણથી પહેલા અને છેલ્લા તીર્થંકરે પાંચ મહાવ્રત પ્રરૂપ્યાં છે અને વચ્ચેના ૨૨
તીર્થકરોએ ચાર મહાવ્રત પ્રરૂપ્યાં છે.” ત્રેવીસમા તીર્થંકર શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાનની પરંપરામાં કિશીસ્વામી આચાર્ય હતા અને ગણધર કહેવાતા હતા. તેઓ
આ જવાબથી કેશી સ્વામી ઘણા સંતોષ પામ્યા. પુનઃ મતિજ્ઞાની, શ્રુતજ્ઞાની અને અવધિજ્ઞાની હતા. ચારિત્રવંત,
તેમણે શ્રી ગૌતમ સ્વામીની વિનય-ભક્તિ કરીને બીજો પ્રશ્ન ક્ષમાવંત અને મહાતપસ્વી હતા. તેમના અનેક શિષ્યો હતા. તેઓ
પૂછ્યો : “મહાનુભાવ! શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાને બહુમૂલાં અને એક વાર શ્રાવસ્તી નગરીના તિંક નામના ઉદ્યાનમાં પધાર્યા. એ
રંગીન વસ્ત્રો વાપરવાની સાધુઓને છૂટ આપી છે જ્યારે ભગવાન જ અરસામાં ભગવાન શ્રી મહાવીરનાં પ્રથમ ગણધર શ્રી ઈંદ્રભૂતિ
મહાવીરે અલ્પ મૂલ્યવાળાં અને શ્વેત વસ્ત્રો પહેરવાની સાધુઓને ઉર્ફે ગૌતમસ્વામી પણ તે જ શ્રાવસ્તી નગરીના કોષ્ટક નામે
આજ્ઞા કરી છે, તો આનું કારણ શું હશે?” Iઉદ્યાનમાં અનેક શિષ્યો સહિત પધાર્યા. આ બંને મહામુનિઓના
શ્રી ગૌતમે જવાબ આપ્યો : “પહેલા અને છેલ્લા શિષ્યો ગોચરી અર્થે નીકળતાં ભેગા થયા. બંને જૈન ધર્મના તીર્થકરોના સાધુઓ અનુક્રમે સરળ અને જડ તથા વક અને જડ સાધુઓ હોવા છતાં એકબીજાથી જુદો વેશ જોઈ પરસ્પર તેઓને હોવાથી તેઓને વરત્ર પર મોહભાવ થાય એ સ્વાભાવિક છે; જ્યારે સંશય થયો કે આનું કારણ શું હશે ? ઉભય શિષ્યવૃદોએ
૨૨ તીર્થકરોના સાધુઓ મોહમાં આસક્ત બને તેવા નહિ હોવાથી પોતપોતાના ગુરને આ વાત કરી. આથી શ્રી ગૌતમ ગણધરે
તેમને રંગીન અને મૂલ્યવાન વસ્ત્રો પણ વાપરવાની છૂટ આપી છે. વિચાર્યું કે, ભગવાન શ્રી પાર્શ્વનાથના શિષ્ય મારાથી મોટા ગણાય, સાધુ આચારથી ભ્રષ્ટ થતો હોય તે વખતે તે પોતાના વેશ પરથી માટે નિયમ પ્રમાણે મારે કેશી સ્વામીને વંદન કરવા જવું જોઈએ. પણ શરમાય છે કે હું જૈન સાધુછું, મારાથીદુષ્કર્મનસેવાય.” આમ વિચારી શ્રી ગૌતમ સ્વામી તિંદુક વનમાં શ્રી કેશી ગણધર
ઉપર્યુક્ત આચાર અને વેશના પ્રશ્નો ઉપરાંત બીજા પાસે આવ્યા અને તેમને ભાવયુક્ત વંદન કર્યું. કેશીસ્વામીએ પણ ઘણા પ્રશ્નો કેશી સ્વામીએ પૂછયા અને શ્રી ગૌતમે તેના તેમનો સત્કાર કરી યોગ્ય આસને બેસાડડ્યા. આ વખતે શ્રી કેશી સંતોષકારક ખુલાસાઓ ક્ય. ભેગા થયેલા સર્વે લોકો આ અને શ્રી ગૌતમ ચંદ્ર-સૂર્ય જેવા શોભવા લાગ્યા. અન્ય વાર્તાલાપ સાંભળી આનંદ પામ્યા. ત્યારબાદ કેશીગણધરે ગૌતમ મતાવલંબીઓ આ કૌતુક જોવા માટે ઉધાનમાં આવ્યા. ગણધર પાસે ચાર મહાવ્રતને બદલે પાંચ મહાવ્રતનો સ્વીકાર જૈનધર્મીઓ પણ એકબીજાની ચર્ચા સાંભળવાની ઉત્સુકતાની ર્યો. આવ્યા. દેવલોકના દેવતાઓ પણ ત્યાં આવી પહોંચ્યા.પરસ્પર
બંને ગણધર દેવો પોતપોતાના શિષ્યમંડળ સાથે અન્ય વાર્તાલાપ શરૂ થયો. તેમાં પ્રથમ શ્રી કેશી ગણધરે શ્રી
સ્થળે વિહાર કરી ગયા. થોડાક વખત પછી કેશી સ્વામીને ગૌતમસ્વામીને પૂછ્યું, “હે બુદ્ધિમાન્ ! પાર્શ્વનાથ પ્રભુએ ચાર
કેવળજ્ઞાન થયું અને તેઓ મોક્ષે ગયા. મહાવ્રતરૂપ ધર્મ કહ્યો અને મહાવીર પ્રભુએ પાંચ મહાવ્રતરૂપ ધર્મ કહ્યો. તો આતફાવતનું કારણ શું?”
૧. પાંચ મહાવ્રત શ્રી ગૌતમે જવાબ આપ્યો, “સ્વામી પહેલા,
પ્રાણાતિપાત = જીવહિંસા કરવી. તીર્થકરના સાધુઓ સરળ અને જડ હોય છે; છેલ્લા
- મૃષાવાદ તીર્થકરના સાધુઓ વક અને જડ હોય છે; જ્યારે
અદત્તાદાન = ચોરીક્રવી. વચ્ચેના ૨૨ તીર્થકરોના સાધુઓ સરળ અને બુદ્ધિવંત
વિષય સેવવો. હોય છે. તેથી પ્રભુએ બે પ્રકારનો ધર્મ કહ્યો છે. અર્થાત્ પહેલા તીર્થકરના સાધુઓ ત્વરાએ ધર્મ સમજી શકતા નથી, પણ
પરિગ્રહ = ધન ધાન્યનો સંગ્રહ કરવો.
6.8
2 1 & 2 ૦ ૧ A