Book Title: Jain Shasan 2000 2001 Book 13 Ank 01 to 25
Author(s): Premchand Meghji Gudhka, Hemendrakumar Mansukhlal Shah, Sureshchandra Kirchand Sheth, Panachand Pada
Publisher: Mahavir Shasan Prkashan Mandir
View full book text
________________
વેરવિનાશ, વાત્સલ્યથી વિકાસ
શ્રી જૈન શાસન (અઠવાડિક) • વર્ષ ૧૩૦ અંક ૧/૨ • તા. ૨૯-૮-૨OOO આ શાસ્ત્રીય કિલ્લેબંધીમાં રહીને જે ક્રોધજયની | રાજકુમાર ગુણસેનામાં રહેલી કુતૂહલવૃત્તિ તાલીમ લે, એ એક દાહડો અવશ્ય વીર બનીને અગ્નિશર્માના પ્રથમ દર્શને નાચી ઊઠી. આ પછી. ‘કપાય-વિજેતા બની શકે. ક્રોધને જે કાબૂમાં લઈ શકે, રાજકુમાર રમતે ને ગમતે ચડતો જ યો, એમ એને માટે પછી માનને મારવું, માયાને મહાત કરવી અગ્નિશર્માના અંતરમાં વેરનું વવાયેલું બીજ પણ અને લોભને લપડાક મારીને કષાય-મુકિત મેળવવી | પાંગરતું જ ગયું. ગુણસેનના દિલમાં શત્રુ છે નહોતી, આચન વાત બની જાય છે.
કુતૂહલ હતું, પણ અગ્નિશર્માએ તો ગુણસે ને પોતાનો કહેવું હોય તો કહી શકાય કે, કષાય-મુકિત એ
કટ્ટર-શત્રુ માન્યો અને એક દહાડો દેશ યાગ કરીને
એ ચાલતો થયો. એણે ભગવા કર્યા અને જૈનદર્શનની તમામ ક્રિયાઓ અને પ્રક્રિયાઓનું પરમ અને ગરમ ધ્યેય છે. માટે જ એવી એક આર્ષવાણી છે કે,
મહિના-મહિનાના ઉપવાસ કરતો એ કે હા-તપસ્વી
તરીકે વિખ્યાત બન્યો. કષા મુકિત : કિલ મુકિતરેવ ! પર્વાધિરાજ શ્રી પર્યુષણનો પ્રભાવ કોઈ પણ જૈનની આગળ કહેવા
વર્ષો પછી રાજકુમાર ગુણસેન રાજા બન્યો. એક બેસીએ, તો એ મા આગળ મોસાળની મહત્તા વર્ણવવા
દહાડો એ બીજા રાજ્યમાં ફરવા નીકળ્યો. જેવુંહાસ્યાસ્પદ ગણાય. આવા પર્વાધિરાજના પાયામાં
અગ્નિશર્માના તપથી આકર્ષાઈને એ વંદના માટે ગયો, પણ ધરનું વિસર્જન અને ધર્મ-સ્નેહનું સર્જન : આ જ બે
ને ઉપવાસનો મહિનો પૂરો થાય, પછી 'રિણા માટે
આમંત્રણ આપી આવ્યો, પણ અણધાર્યું વિ ન આવતાં મુખ્યઉદ્દેશો ધરબાયા નથી શું?
પારણું નિષ્ફળ ગયું ને તપસ્વી અગ્નિશમ શાંતભાવે Jવામનમાંથી વિરાટ બનેલી વિરલ વિભૂતિઓથી
પાછો ફર્યો. આવું બે વખત બન્યું, ત્ય સુધી તો ભરીભરી ઈતિહાસની ઈમારતમાં પ્રવેશ કરીશું તોય એ
અગ્નિશર્મા પોતાની ક્ષમા-જ્યોતને જાળવી શકયો, જણમા વિના નહિ રહે કે, વિનાશની અંધાર-ઘેરી
પરંતુ પછીના મહિનાનુંય પારણું જ્યારે નિષ્ફળ ગયું, ખીણ માંથી વિકાસના પ્રકાશભર્યા શિખરે પહોંચવામાં
ત્યારે તપસ્વીને ગુણસેનનું રાજકુમાર તરીકેનું પેલું જીવન આ વિભૂતિઓને “ક્રોધ-જયે” કંઈ ઓછી મદદ કરી
અને પોતાના પર વીતેલી વ્યથાભરી વાતો સાંભરી નહોતા! ત્રિલોકગુરૂ ભગવાનશ્રી મહાવીરદેવના ચરણે આવી. આ બધું યાદ આવતાં જ વેરનું તેજ વડલા ઝેર મર્યો ડંખ દેનારા ચંડકૌશિક નાગને, દેવલોકની તરીકે વિસ્તરી ગયું અને અંતે ક્ષમા યાચતા ગુણસેનને દુનિયામાં પ્રવેશ કરાવનાર આ ક્રોધ-જય જ હતો. ખમાવ્યા વિના જ અગ્નિશર્મા વેરની વણ કાર લઈને મહામાર્યા મૃગાવતીજીને કેવળજ્ઞાન' આપનાર કોણ મૃત્યુ પામ્યો. હતું ખૂની દ્રઢપ્રહારીને મુનિ-જીવનની સફળતા કોણે
એકપખા વેર-વિરોધના ય અં નામ હવે બક્ષી? ચામડી ચીરનાર જલ્લાદોને, મિત્રભાવે
આરંભાયા. આ પછી વેરના વાવાઝોડા વચ્ચે પણ નિહ થનારી નજર ખંધકમુનિને કોણે આપી ?
પોતાની ક્ષમા-જ્યોતને જાળવતા અને એને વધુ ને વધુ Jક્રોધ-જયની આવશ્યકતા અંગે આટલી ભૂમિકા ઝળકાવતા મહામના ગુણસેન સમરાદિત તરીકેનો બાંધ્યા પછી હવે આપણે સમરાદિત્ય-કથાનાં મુખ્ય બે છેલ્લો જન્મ પામ્યા, ત્યાં સુધી મનુષ્ય તરીકે ! ભવોમાં પાત્રો ગુણસેન અને અગ્નિશર્માના જીવનમાં ડોકિયું
અગ્નિશર્મા એમની સામે મોતનો મોરચો માંડ ને, વેરની કરીએ.
વસૂલાત લેતો જ રહ્યો, એકે વેર વાળવામાં કમી ન
રાખી, તો બીજાએ સહિષ્ણુ બનીને વાત્સલ્ય જાણતાં - અજાણતાં વેરના વાવેતર થઈ જાય,
વરસાવવામાં આગળ પાછળનો વિચાર ન કર . ગુણસેન એક રફથી મિચ્છા મિ દુક્કડ દ્વારા વેરનું વિસર્જન પણ
ક્ષમાના સથવારે સથવારે અનેકવાર સ્વ[ય સુખો થઈ જાય, છતાં સામો પક્ષ વેર વિસર્જવા તૈયાર ન
પામીને અંતે સમરાદિત્ય કેવળી અન્ય , જ્યારે થાય તો આવું એક પખું વેર પણ ક્ષમાના સાધકની
અગ્નિશર્મા વેરના પનારે પડીને નરકના અગ લેત દુઃખો સાધનામાં કેટકેટલા ખતરાભર્યા ખડકો અને અવરોધો
સહતો અનંત સંસારમાં રઝળપાટ નક્કી રી ગયો. ઊભા કરે છે, એ આપણે સમરાદિત્ય-કથામાંથી
ગુણસેનથી માંડીને સમરાદિત્ય તરીકેના જોઈ જાણી શકીએ છીએ.
અનુસંધાન પાના નં ૨૦ ઉપર ( ૧૬ છે.
