Jain Darshan ane Sankhya Yogma Gyan Darshan Vicharna

Author(s): Nagin J Shah
Publisher: Sanskrit Sanskriti Granthmala

Page 144

-
જૈનદર્શન અને સાંખ્યયોગમાં જ્ઞાન અને (બોધરૂપ) દર્શના ૧૨૪ 174. शुभो : योगसूत्र 3.15 - 3.53 175. परिणामत्रयसंयमाद् अतीतानागतज्ञानम् । योगसूत्र 3.16 176. प्रवृत्त्यालोकन्यासात् सूक्ष्मव्यहितविप्रकृष्टज्ञानम् । योगसूत्र 3.25 ___ प्रत्ययस्य परचित्तज्ञानम् । न च तत् सालम्बनं तस्याविषयीभूतत्वात् ।
योगसूत्र 3. 19-20. रक्तं प्रत्ययं जानाति, अमुष्मिन्नालम्बने रक्तमिति न जानाति, परप्रत्ययस्य यदालम्बनं तद् योगिचित्तेन नालम्बनीकृतं, परप्रत्ययमानं तु योगिचित्तस्यालम्बनीभूतमिति । योगभाष्य 3.20 प्रत्ययस्य रागादिमत्याः स्वकीयचित्तवृत्तेः संयमेनाश्रयादिरूपैरशेषविशेषैः साक्षात्करणात्ततस्तस्माच्चित्तात् परस्य भिन्नस्य चित्तान्तरस्याप्यशेषविशेषतो
ज्ञानं सङ्कल्पमात्रेणैव भवतीत्यर्थः । योगवार्तिक 3.19-20. 178. योगसूत्र 3.49. 179. ___ तारकं सर्वविषयं सर्वथाविषयमंक्रमं चेति विवेकजं ज्ञानम् । योगसूत्र
3.54 । सर्वविषयत्वान्नास्य किञ्चिदविषयीभूतमित्यर्थः । सर्वथाविषयमतीतानागतप्रत्युत्पन्नं सर्वं पर्यायैः सर्वथा जानातीत्यर्थः । अक्रममित्येकक्षणोपारूढं सर्वं सर्वथा गृह्णातीत्यर्थः । एतद् विवेकजं
ज्ञानं परिपूर्णम् । योगभाष्य 3.54 180.. एतस्यामवस्थायां कैवल्यं भवतीश्वरस्यानीश्वरस्य वा, विवेकजज्ञानभागिन
इतरस्य वा । योगभाष्य 3.55 181. एकसमये चोभयानवधारणम् । योगसूत्र 4.20 । 182.... न तत् स्वाभासं दृश्यत्वात् । योग सूत्र4.19 । 183. स्वबुद्धिप्रचारप्रतिसंवेदनात् सत्त्वानां प्रवृत्तिर्दश्यते- 'कृद्धोऽहं भीतोऽहममुत्र
. मे रागोऽमुत्र मे क्रोधः' इति, एतत् स्वबुद्धेरग्रहणे न युक्तमिति । योगभाष्य . .4.19 . 184. चित्तान्तरदृश्ये बुद्धिबुद्धरतिप्रसङ्गः स्मृतिसङ्करश्च । योगसूत्र 4.21 .... तत्त्ववैशारदी तथा योगवार्तिक 4.21 । 185. सोऽयं बुद्धितत्त्ववर्तिना ज्ञानसुखादिना तत्प्रतिबिम्बतस्तच्छायापत्त्या
ज्ञानसुखादिमानिव भवतीति चेतनोऽनुगृह्यते । सां.त.को. 5 । ननु पुरुषवर्ती बोधः कथं चित्तगताया वृत्तेः फलम् ? न हि खदिरगोचरव्यापारेण परशुना पलाशे छिदा क्रियते ।... न हि पुरुषगतो बोधो जन्यतेऽपि तु चैतन्यमेव बुद्धिदर्पणप्रतिबिम्बितं बुद्धिवृत्त्याऽर्थाकारया तदाकारतामापद्यमानं फलम्। तत्त्ववैशारदी 1.7 ।