Book Title: Gnatadharmkathanga Sutram Part 01
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
जाताधर्म कथाङ्गसूत्रे
नन्तरं ध्यानानन्तरं स आर्य जम्नामाऽनगारः उत्थयोत्तिष्ठती' तिक्रिययाऽन्वेति। किम्भृत आर्यजम्बूनामाऽनगारः? इत्याह-'जायमड्ढे' इत्यादि, जातश्रद्धा-जाता प्रना सामान्येन तत्त्व-निर्णयरूपा वान्छा यस्येति स तथोक्ता वक्ष्यमाणविषयकतत्वपरिक्षानेच्छावानित्यर्थः। 'जायसंसए' जातसंशयः-जात:-प्रवृत्तसंशयः-'यथा भगवता लोकालोकावलोकिकेवलालोकेन दृष्ट्वा पञ्चमाझे व्याख्यामजप्तौ ये भावाः प्ररूपितास्तथैवात्र पष्ठाङ्गेऽपि कविता उतान्यथा वा ?' इत्येवंरूपःसन्देहो यस्य य तथोक्त: 'जायकोउहल्ले' जातकुतूहल:-जातं-प्रवृत्तं कुतूहलं-'पञ्चमाङ्गे समस्ततस्तु. जातम्वरूपस्य प्रतिपादितत्वात्कोऽन्योऽपूर्वोऽर्थोऽवशिष्टोऽस्ति यद् भगवता पप्ठाने कथयिप्यते' इत्येव रूपमौन्सुक्यं यस्य स तथोक्तः। नात्र कुतूहलशब्दःकौतुहलवासंपन्न बने रहते थे। आर्य सुधर्मास्वामी के पास बैठे हुए होने पर भी ये तप और संयम के आचरण से रहित नहीं थे-(तएणं से अज जंवृणामे अणगारे जायसह जायसंसए जायकोउहल्ले संजायसड्ढे संजायसंसए, संजायकोउहल्ले) जब ये ध्यान से निटन हुए तब उनके चित्त में तत्त्वनिर्णय करने की इच्छा मामान्यरूप से जगी-कारण इनके मनमें ऐसा संदेहरूप विचार आया कि जमे प्रभुने केवलज्ञानरूपी आलोक(प्रकाश)द्वारा लोक और अलोक को देग्न कर पंचमाद्ग व्याख्या प्रज्ञप्ति (भगवती) में जो भाव प्ररूपित किये है क्या उसी तरह वेभाव उन्होने छठवें अंग में भी प्ररूपित किये हैं या अन्यरूप से किये हैं ? तथा इस प्रकारका उन्हे कुतुहल भी हुआ-कि प्रभुने पंचमाज में समस्त वस्तुओं का स्वरूप तो कह ही दिया है-अब ऐसा और कौन मा अपूर्व अर्ध बाकी बच रहा है कि जिसे वे छठे अंग में कहेंगे। यहां कृतृहलपद कौतुहल अर्थका वाचक नहीं है किन्तु औत्सुक्य
માટે સંપન્ન રહેતા હતા. સુધર્માસ્વામીની પાસે બેઠેલા હોવા છતા એ તપ અને
मना गायशयी तिनहाना (नएणं से अज्जवणामे मणगारे जायसहद जायसंसपजायकोउहल्ले संजायसद संजायसंमा, जायकोडहल्ले) क्यारे प्यान નિવૃત્ત થયા ત્યારે તેમના ચિત્તમાં નવ નિર્ણય કરવાની ઈચ્છા સાધારણ રીતે ઉત્પન્ન થઈ કરકે એમના મનમાં શારૂપ વિચાર આવ્યું કે જેમ પ્રભુએ કેવળ =ાનરૂપી લાકડે લાટ અને અલાકને જોઈને પચમા વ્યાખ્યા પ્રજ્ઞપ્તિ (ભગવતી) મા જે ભાવ પ્રકૃપિત કયાં છે, શું તેજ પ્રમાણે તે ભાવ તેમણે છઠ્ઠા અંગમાં પણ નિષ્નિ કર્યા છે, અથવા બીજી રન કર્યા છે. અને આ વાતનું એમને કુતૂહલ પણ થયું કે પ્રભુ પંચાગમાં બધી વસ્તુઓના સ્વરૂપ તે કળા છે, હવે આ કથા પૂર્વ અર્થ કેપ રહ્યા છે કે જેને આ છઠ્ઠા અંગમા કહેશે અહીં કુડલ
