Anubhav Prakasha Pravachan

Author(s): Dipchand Shah Kasliwal, Kanjiswami
Publisher: Digambar Jain Swadhyay Mandir Trust

Page 309

Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates
૨૯૮]
[શ્રી અનુભવ પ્રકાશ યથાર્થ પ્રતીતિ થઈ જાય અને સ્વતંત્ર જ્ઞાનાનંદ-સ્વભાવસમ્મુખ થવાની રુચિ અને સ્થિરતા થાય એ જ સુખી થવાનો ઉપાય છે.
શેયરૂપ દ્રવ્ય-ગુણ-પર્યાયની સ્વતંત્ર અવસ્થાને યથાર્થપણે જાણવી તે વસ્તુસ્વભાવરૂપ ધર્મ છે. કુંભારથી માટી નથી, માટે ઘડો કુંભારથી થયો નથી, કેમકે પરસ્પર નાસ્તિપણું છે.
પ્રશ્ન- મુનિને આહારદાન દેવું હોય તો શુદ્ધ આહાર-પાણી વગેરે લાવવાં કે નહિ?
ઉત્તર:- વિકલ્પ આવે, પણ પર ચીજને જીવ લાવી શકે નહિ. હું આહારાદિ પર વસ્તુને લાવી શકું એમ માને તે અજ્ઞાની છે. સામા પદાર્થો તેના દ્રવ્ય-ક્ષેત્ર-કાળ-ભાવથી જ પરિણમી રહ્યા છે. તેનું પરિણમન બીજાથી માને તે પરનો કર્તા થવા માગે છે. બે દ્રવ્ય જુદાં છે- સ્વતંત્ર છે તેમ તે માનતો નથી.
દ્રવ્ય-ક્ષેત્ર-ભાવ તે સામાન્ય છે અને સ્વકાળરૂપ વર્તમાન અવસ્થા તે તેનું વિશેષ છે. સામાન્યના કારણે વિશેષ થાય છે, બીજાથી નહિ. એને જાણવાવાળો હું છું એમ જ્ઞાતાપણાની શ્રદ્ધા, જ્ઞાતાપણાનું જ્ઞાન અને અનુભવ તે ધર્મ છે.
આત્મામાં કર્મનો ત્રિકાળ અભાવ છે, તેથી કોઈ આત્મા કર્મથી રખડતો નથી પણ પોતાની ભૂલથી રખડે છે. ત્રિકાળી દ્રવ્ય કે ગુણનો અનુભવ ન હોય. અનુભવ-કાર્ય તો પર્યાયમાં હોય છે. દરેક દ્રવ્ય વસ્તુપણે એક છે. દરેક દ્રવ્યમાં ગુણાદિ ભેદ વડે ભેદ છે, ગુણ અવસ્થા તે અનેક છે, ભેદરૂપ છે.
પ્રશ્ન- માટી છે તે કુંભારના કારણે વિલક્ષણરૂપે થાય છે?
ઉત્તર:- ના, કેમકે તેનું એક-અનેકપણું તે દ્રવ્યનો જ સ્વભાવ છે. દરેકનો સ્વભાવ સ્વથી છે, પરથી નથી. એમ સદા સ્વતંત્ર દષ્ટિ કરે તો સ્વસમ્મુખ જ્ઞાતા રહેવારૂપ ધર્મ થાય.
Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com