________________
૮/-/૩૯
૧૧૩
# પ્રાકૃત-૮ છે
— xx - છે એ પ્રમાણે સાતમું પ્રાભૃત કહ્યું. હવે આઠમું આમે છે, તેનો આ અધિકાર છે - “ભગવા તમે કઈ રીતે ઉદય-સંસ્થિતિ કહેલી છે ? તેથી આ જ પ્રસૂત્ર કહે છે -
• સૂત્ર-૩૯ :
કઈ રીતે આપે iદય સંસ્થિતિ કહી છે તેમાં આ ત્રણ પતિપત્તિ કહેતી છે - (૧) એક એમ કહે છે કે - જ્યારે જંબૂદ્વીપ દ્વીપમાં દક્ષિણામાં અઢાર મહdનો દિવસ થાય છે, ત્યારે ઉત્તરાર્ધમાં પણ અઢાર મુહૂર્તનો દિવસ થાય છે.
જ્યારે ઉત્તરાર્ધમાં અઢાર મુહૂર્તનો દિવસ થાય છે, ત્યારે દક્ષિણામાં પણ અઢાર મુહૂર્તનો દિવસ થાય છે.
જ્યારે ભૂલીપના દક્ષિણાઈમાં ૧ખુહૂર્તનો દિવસ થાય છે, ત્યારે ઉત્તરાર્ધમાં પણ ૧મુહૂર્તનો દિવસ થાય છે. જ્યારે ઉત્તરાર્ધમાં ૧૭મુહૂર્તનો દિવસ થાય છે. ત્યારે દક્ષિણામાં પણ ૧ખુહૂર્તનો દિવસ થાય છે. એ પ્રમાણે ઘટાડતાં ૧૬,૧૫,૧૪,૧૩ મુહૂર્વના દિવસમાં ચાવતુ જંબૂઢીપ દ્વીપના દક્ષિણામાં ૧ર-મુહૂર્તનો દિવસ થાય ત્યારે ઉત્તરાર્ધમાં પણ ૧-મુહૂર્તનો દિવસ થાય છે.
જ્યારે ઉત્તરાર્ધમાં ૧-મુહૂર્તનો દિવસ થાય. ત્યારે દક્ષિણleઈમાં પણ ૧રમુહૂનો દિવસ થાય છે. * * * ત્યારે ભૂકંપના મેર પર્વતના પૂર્વ-પશ્ચિમમાં . સદા ૧૫-મુહૂર્તનો દિવસ થાય છે અને સદા ૧૫-મુહૂર્તની રાત્રિ થાય છે. ત્યાં વસ્થિત અહોરમ કહેલા છે.
() બીજ વળી એમ કહે છે કે - જ્યારે જંબૂદ્વીપના દક્ષિણાઈમાં ૧૮મુહનો અનંતર દિવસ થાય છે, ત્યારે ઉત્તરામિાં પણ ૧૮-મહત્તાિર દિવસ થાય છે, જ્યારે ઉત્તરાર્ધમાં ૧૮-બુહૂત્તત્તિર દિવસ થાય છે, ત્યારે દક્ષિણામાં ૧૮-મુહૂર્ત અનંતર દિવસ થાય છે. એમ ઘટાડતાં ૧-૬-૧૫-૧૪-૧૫ મુહૂત્તત્તિર
જ્યારે ભૂતડીપમાં દક્ષિણb4માં ૧ર-મુહૂર્તનો અનંતર દિવસ થાય છે, ત્યારે ઉત્તરાર્ધમાં પણ ૧ર-મુહૂર્ત-અનંતર દિવસ થાય છે. જ્યારે ઉત્તરાર્ધમાં ૧ મહત્તત્તર દિવસ થાય છે, ત્યારે દક્ષિણામાં પણ મુહૂત્તત્તિર દિવસ થાય છે. ત્યારે બૂઢીપમાં મેર પર્વતની પૂર્વ-પશ્ચિમમાં સદા ૧૫-મહdનો દિવસ કે સર થતી નથી. કેમકે અનવસ્થિત છે અહોરમ છે, એમ એક કહે છે.
વળી કોઈ એક એમ કહે છે - જ્યારે જંબૂદ્વીપમાં દક્ષિણાર્ધમાં અઢાર મુહનો દિવસ હોય છે, ત્યારે ઉત્તરાર્ધમાં બાર મહdની સર્ષિ હોય છે. જ્યારે ઉત્તરાર્ધમાં અઢાર મુહૂર્તનો દિવસ હોય છે, ત્યારે દક્ષિણામાં ભાર મુહૂર્તની રાત્રિ થાય છે.
જ્યારે દક્ષિણાર્ધમાં ૧૮-મુહૂારનો દિવસ હોય છે, ત્યારે ઉત્તરાર્ધમાં
૧૧૮
સૂપજ્ઞપ્તિઉપાંગસૂત્ર • સટીકઅનુવાદ/૧ બાર મુહૂર્તની રાત્રિ થાય છે, જ્યારે ઉત્તરાર્ધમાં ૧૮-મુહૂત્તત્તિરનો દિવસ હોય છે, ત્યારે દક્ષિણધમાં ૧ર-મુહૂર્તની રાત્રિ થાય છે. એ પ્રમાણે બધાં અનંતર વડે એકએકમાં બબ્બે આલાપકો જાણવા. [વાવ4] ૧-મુહૂર્વની રાશિ થાય છે. ચાવત જ્યારે જંબૂદ્વીપમાં દક્ષિણાર્ધમાં ૧ર-મુહૂત્તત્તિર દિવસ થાય છે, ત્યારે ઉત્તરાર્ધમાં ૧ર-મુહૂર્તની રાત્રિ થાય છે. જ્યારે ઉત્તરાર્ધમાં ૧-મુહૂત્તત્તિર દિવસ થાય છે, ત્યારે દક્ષિણાર્ધમાં ૧ર-મુહૂર્તની રાત્રિ થાય છે. ત્યારે જંબૂદ્વીપમાં મેરુ પર્વતની પૂર્વ-પશ્ચિમમાં ૧૫-મુહૂર્તનો દિવસ થતો નથી, ૧૫-મુહૂર્તની રાત્રિ થતી નથી. તે રાત્રિ-દિવસ બંને વ્યચ્છિન્ન થયેલા જાણવા.
પરંતુ અમે એમ કહીએ છીએ કે - જંબુદ્વીપ-દ્વીપમાં સૂર્ય [ઉગીને ઉત્તર-પૂર્વમાં ઉગીને પૂર્વ-દક્ષિણમાં જાય છે. પૂર્વ-દક્ષિણમાં ઉગીને દક્ષિણપશ્ચિમમાં જાય છે. દક્ષિણ-પશ્ચિમમાં ઉગીને પશ્ચિમ-ઉત્તરમાં જાય છે, પશ્ચિમ ઉત્તરમાં ઉગીને ઉત્તર-પૂર્વમાં જય છે..
તો ક્યારે બુદ્ધીષ દ્વીપમાં દક્ષિણાર્ધમાં દિવસ થાય છે, ત્યારે ઉત્તરાર્ધમાં દિવસ થાય છે. ત્યારે જંબૂદ્વીપ દ્વીપમાં મેરુ પર્વતની પૂર્વ અને પશ્ચિમમાં સમિ થાય છે. જ્યારે જંબૂદ્વીપ દ્વીપમાં મેરુ પર્વતની પૂર્વમાં દિવસ હોય છે, ત્યારે પશ્ચિમમાં પણ દિવસ થાય છે. ત્યારે - x • fબૂદ્વીપના મેરુ પર્વતની ઉત્તર અને . દક્ષિણમાં રાત્રિ થાય છે. જ્યારે દક્ષિણમાં ઉત્કૃષ્ટ અઢાર મુહૂર્તનો દિવસ થાય છે, ત્યારે ઉત્તરાર્ધમાં ઉત્કૃષ્ટ અઢાર મુહૂર્તનો દિવસ થાય છે. ત્યારે
ભૂદ્વીપના મેરુ પર્વતની પૂર્વમાં જઘન્યા બાર મુહૂર્તની સનિ થાય છે. જ્યારે જબૂદ્વીપના મેર પર્વતની પૂર્વમાં ઉતકૃષ્ટ અઢાર મુહૂર્તનો દિવસ થાય છે. ત્યારે પશ્ચિમમાં પણ ઉત્કૃષ્ટ અઢાર મુહૂર્તનો દિવસ થાય છે. * * * ત્યારે જંબૂદ્વીપના મેરુ પર્વતની ઉત્તરે અને દક્ષિણે જઘન્યા ભાર મુહૂર્તની રાશિ થાય છે. ' એ પ્રમાણે આ ગમથી જણવું, ૧૮ મુહૂત્તત્તિર દિવસમાં સાતિરેક બાર મુહૂર્તની રાત્રિ થાય છે, ૧૦ મુહૂર્વના દિવસમાં ૧૩-મુહૂર્તની રાષિ, ૧મુહૂત્તાિર દિવસમાં સાતિરેક ૧૩ મુહૂર્તની રાત્રિ થાય છે. ૧૬-મુહૂર્તમાં દિવસ થાય - ૧૪ મુહૂર્તની રાત્રિ થાય. ૧૬-મુહૂત્તત્તિર દિવસ થાય છે. સાતિરેક ૧૪ મુહૂdઈ રાશિ થાય છે. ૧૫-મુહૂર્તનો દિવસ - ૧૫ મુહૂર્તનો સમિ. ૧૫-મુત્તત્તિર દિવસમાં સાતિરેક ૧૫-મુહd સનિ થાય છે. ૧૪-મુહૂર્ત દિવસમાં ૧૬-મુહૂdઈ સમિ, ૧૪મુત્તત્તિર દિવસમાં સાતિરેક ૧૬-મુહૂર્તા સનિ થાય૧-મુહૂર્ત દિવસમાં ૧મુહgઈ રાત્રિ, ૧૩-મુહૂત્તત્તિર દિવસમાં સાતિરેક ૧૦ મુહૂd કિ થાય. જાન્ય ૧મુહૂર્ત દિવસ થાય. ત્યારે ઉત્કૃષ્ટ ૧૮ મુહૂત સમ થાય છે.
એ પ્રમાણે કહેવું, જ્યારે જંબુદ્વીપમાં દક્ષિણ૮માં વષકાળમાં પ્રથમ સમય હોય છે, ત્યારે ઉત્તરાર્ધમાં પણ વષનો પ્રથમ સમય હોય છે. જ્યારે ઉત્તરાર્ધમાં વષનો પ્રથમ સમય હોય છે, ત્યારે જંબૂદ્વીપમાં મેરુ પર્વતની પૂર્વ
