Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 03
Author(s): Bechardas Doshi
Publisher: Dadar Aradhana Bhavan Jain Poshadhshala Trust
View full book text
________________
पंचमो उद्देसओ।
१. प्र० रायगिहे जाव-एवं वयासी-अह भंते! १ पाणाइवाए, २ मुसावाए, ३ अदिनादाणे, ४ मेहुणे, ५ परिगहे-एस णं कतिवन्ने, कतिगंधे, कतिरसे, कतिफासे पण्णते ?.[उ०] गोयमा! पंचवन्ने, दुगंधे, पंचरसे, चउफासे, पण्णत्ते॥
२. [प्र०] अह भंते ! १ कोहे, २ कोवे, ३ रोसे, ४ दोसे, ५ अखमा, ६ संजलणे, ७ कलहे, ८ चंडिके, ९ भंडणे, १० विवादे-एस णं कतिवन्ने, जाव-कतिफासे पण्णत्ते ? [उ०] गोयमा ! पंचवन्ने, दुगंधे, पंचरसे, चउफासे पण्णत्ते ॥
३. [प्र०] अह भंते ! १ माणे, २ मदे, ३ दप्पे, ४ थंभे, ५ गधे, ६ अत्तुक्कोसे, ७ परपरिवाए, ८ उकासे, ९ अवकासे, १० उन्नते, ११ उन्नामे, १२ दुन्नामे-एस णं कतिवन्ने ४ ? [उ०] गोयमा! पंचवन्ने, जहा कोहे तहेव ॥
पंचम उद्देशक.
१. [प्र०] राजगृह नगरमा [गौतम] यावद्-आ 'प्रमाणे बोल्यां के हे भगवन् ! १ *प्राणातिपात, २ मृषावाद, ३ अदत्तादान, प्राणातिपातबगेरे के ४ मैथुन अने ५ परिग्रह-ए बधा केटला वर्णवाळा, केटला गन्धवाळा, केटला रसवाळा अने केटला स्पर्शवाळा कह्या छ ? [उ०] हे गौतम ! " ते पांच वर्णवाळा, बे गन्धवाळा, पांच रसवाळा अने चार स्पर्शवाळा कह्या छे. - २. [प्र०] हे भगवन् ! १ क्रिोध, २ कोप, ३ रोष, ४ दोष,५ अक्षमा, ६ संज्वलन, ७ कलह, ८ चांडिक्य (रौद्राकार), ९ भंडन क्रोधादि केटला र (दंडादिथी युद्ध करवू) अने १० विवाद-ए बधा केटला वर्णवाळा, यावत्-केटला स्पर्शबाळा कह्या छ ? [उ०] हे गौतम! पांच वर्णवाळा,
र्णादि सहित छे? बे गन्धवाळा, पांच रसवाळा अने चार स्पर्शवाळा कह्या छे.
३. [प्र०] हे भगवन् ! १tमान, २ मद, ३ दर्प, ४ स्तंभ, ५ गर्व, ६ अत्युत्कोश, ७ परपरिवाद, ८ उत्कर्ष, ९ अपकर्ष, १० उन्नत (उन्नय), ११ उन्नाम अने १२ दुर्नाम-ए बधा केटला वर्णवाळा, यावत्-केटला स्पर्शवाळा कह्या छे ? [उ०] हे गौतम! पांच वर्णवाळा-इत्यादि जेम क्रोध संबन्ध कडं तेम अहिं जाणवू.
मान बगेरे फेटला वर्णादियुक्त छ ।
१* प्राणातिपात-जीवहिंसाथी उत्पन्न थयेलं कर्म अथवा जीवहिंसाने उत्पन्न करनार चारित्रमोहनीय कर्म उपचारथी प्राणातिपात कहेवाय छे. ए रीते मृषावादादि संबन्धे पण जाणवू. अने ते कर्म पुद्गलरूप होवाथी तेने वर्णादिक होय छे, माटे तेने पांच वर्ण वगेरे कह्या छ-टीका.
२ क्रोधना परिणामने उत्पन्न करनार कर्मने क्रोध कहे छे. तेमां १ कोध सामान्य नाम छे अने कोपादि तेना विशेषवाची नामो छ. २ कोधना उदयथी. खभावथी चलित थर्बु ते कोप, ३ कोधनी परंपरा ते रोष, ४ पोताने अथवा परने दूषण मापq ते दोष, अथवा अप्रीतिमात्र ते द्वेष, ५ बीजाए करेला अपराधने सहन न करवो ते अक्षमा, ६ वारंवार क्रोधथी बळवू ते संज्वलन, ७ मोटेथी बूम पाडी परस्पर अनुचित बोलवू ते कलह, ८ रौद्राकार धारण करवो ते चांडिक्य, ९ दंडादिथी युद्ध करवं ते भंडन भने १० परस्पर विरोधथी उत्पन्न थयेला वचनो ते विवाद. अथवा आ बधा क्रोधना एकार्थक शब्दो छे-टीका.
३tमानना परिणामने उत्पन्न करनार कर्मने मान कहेवाय छे. तेमा १ मान सामान्य नाम छे भने मदादि तेना विशेषवाची नामो छ, २ मद-हर्ष, ३ दर्प-दृप्तपणु, ४ स्तंभ-अनमनस्वभाव, ५ गर्व-अहंकार, ६ अत्युत्कोश-बीजाथी पोतानी उत्कृष्टता बताववी, ७ परपरिवाद-परनिन्दा, ८ उत्कर्ष-मानथी पोतानी के परनी क्रियाने उत्कृष्ट करवी, अथवा अभिमानथी पोतानी समृद्धि वगेरेने प्रकट करवी, ९ अपकर्ष-अभिमानथी पोताना अथवा परना कोइ पण कार्यथी बन्ध पडवू, अथवा अभिमानथी अप्रकट रहेg,१० उन्नत-पूर्वे प्रवृत्त नमननो त्याग करवो, अथवा उन्नय-अभिमानथी नीतिनो त्याग करवो, ११ उन्नामनमेलाने अभिमानथी न नमQ अने १२ दुर्नाम-मदथी दुष्टरीते नमवू. महिं स्तंभादिक मानना कार्य छे. अथवा आषधा शन्दो मानना एकार्थवाचक छे-टीका,
Jain Education international
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
