Agam 02 Ang 02 Sutrakrutangsutra Vol 1 Niryukti

Author(s): Bhadrabahuswami, Punyavijay
Publisher: Prakrit Granth Parishad

Page 91

णिज्जुत्ति-चुण्णिसमलंकियं [३ उवसग्गपरिणज्झयणे पढमो उद्देसओ १६८. पुट्ठो गिम्हाभितावेणं विमणे सुपिपासिते।
तत्थ मंदा विसीदति मच्छा अप्पोदए जधा ॥५॥ १६८. पुट्ठो गिम्हाभितावेणं० सिलोगो । अभिमुखं तापयतीति अभितापः । अशोभनमनाः विमनाः कर्पूरवासितोदकं धाराघरादि वा चिंतेंतो। अथवा तपं प्रति विगतं मनोऽस्य स भवति विगतमनाः । पातुमिच्छा पिपासा । 5सुट्ट पिपासितो। मच्छा अप्पोदए जधा, तदल्पत्वादतीव तप्यन्ते, बहिरुदकतापेन अन्तश्च मनस्तापेन तप्यमानाः यथा सीदन्ति, एवमसावपि जल्ल-मल-खेद क्लिन्नगात्रो बहिरुष्णाभितप्तः शीतलान् जलाश्रयान् धारागृहाणि च चन्दनादींश्चोष्णप्रतीकारान् अनुस्मरन् भृशं अनुशोचते व्याकुलचेता भवति ॥ ५ ॥ वुत्तो उष्णपरीसहो । इदाणी जातणापरीसहो
१६९. सदा दत्तेसणा दुक्खं जायणा दुप्पणोल्लिया।
कैम्मंता दुब्भगा चेव इच्चाऽऽहंसु पुढोजणा ॥ ६॥ 10 १६९. सदा दत्तेसणा दुक्खं० सिलोगो । सदेति सव्वं कालमविश्रामम् , दत्तग्रहणाद् जातितं च दत्तं च, दत्तमप्येसणीयं च । दुक्खं छुधा-तिसाभिभूतेहिं परिहरितुम् , दुक्खं च पडिसेहिज्जति अणेसणिजं, साम्प्रतसुखाभिलाषी पडुप्पण्णभारिओ जीवो, दितगा य रुस्संति । जायणा दुप्पणोल्लिया दुःखं प्रणुद्यते जायणा, बलदेववत् । वत्तारो य भवंतिकम्मंता दुब्भगा चेव, कृषी-पशुपाल्यादिभिः कुर्मान्तैः आप्ताः (आर्ताः) अभिभूता इत्यर्थः, स्त्री-मित्र-ज्ञाति-स्वामिनां दुब्भगा । इति आहुः पृथक् पृथग् जना विस्तरतो वा जनाः पृथग्जनाः ॥ ६॥
१७०. एते सद्दे अचाएंता गामेसु नगरेसु वा ।
तत्थ मंदा विसीदति संगार्मम्मि व भीरुणो ॥७॥ १७०. एते सद्दे अचाएंता. सिलोगो । शब्द्यतेऽनेनेति शब्दः । अचाएंता णाम अशक्नुवन्तः सोढुम् । कोदीर्यन्ते ? उच्यते-गामेसु नगरेसु वा, वा विकल्पे, खेड-कब्बडादीसु वि । तत्थ मंदा विसीदंति संगामम्मि व भीरुणो, भीरवो हि सङ्ग्रामे प्राप्ते मरणभयाद् विषीदन्ति, ऊरू खंभइज्जति, खिन्नचित्ता भवन्ति ॥ ७ ॥
१७१. अप्पेगे खुज्झितं भिक्खू सुणी देसति लूसए।
तत्थ मंदा विसीदति तेपुट्ठा व पाणिणो ॥८॥ १७१. अप्पेगे खुज्झितं भिक्खू० सिलोगो । अपि एके न सव्वे । खुज्झितो णाम क्षुधितः पिपासुर्वा, तं क्षुत्-तृष्णाप्रतियोगार्थमटन्तं सुणी दसति, श्वसतीति सुणी, लूषयतीति लूषकः भक्षक इत्यर्थः । तत्थ मंदा विसीदति संयमोद्यम प्रति
सीदन्ति । दिटुंतो तेऊपुट्ठा व पाणिणो, तेजो नाम अग्निस्तेन दवाग्निना अन्यतमेन वा तेजसा शश-मूषक-मार्जार-कोल25 वृक-शुपक-लता-वितान-वृक्षादयो दह्यमानाः सङ्कुचन्ति । प्राणिग्रहणात् सर्वप्राणिनोऽपि दह्यमाना विसीदन्ति ॥ ८ ॥
१७२. अप्पेगे परिभासंति पाडिपंथियमागता।
पडियारगता एते जे एते एवजीविणो॥९॥
१पुढे गिण्हाधिता खं १ खं २ । पुढे गिम्हेऽहिता पु २॥ २ कम्मत्ता दूभगा खं १ खं २ पु १ पु २ वृ० दी० ॥ ३"कर्मभिरार्ताः पूर्वखकृतकर्मणः फलमनुभवन्ति, यदि वा कर्मभिः-कृष्यादिभिः आत्ताः-तत् कर्तुमसमर्था उद्विग्नाः सन्तः" इति वृत्ति-दीपिकयोर्व्याख्या ॥ ४ अचाईता खं २ । अभाएंता खं १ । अचायंता पु १ पु २॥ ५ गामंसि नगरंसि वा खं २॥ ६°गामंसि व खं २ पु १॥ ७ भीरुया खं २॥ ८°चिंता चूसप्र० ॥९ जुज्झितं खं १ खं २ पु २ । झुज्झियं पु१खुधियं वृ० दी. ॥१० भिक्खं खं १ खं २ पु १ पु २॥ ११ डसइ खं १ पु १ पु २॥ १२ तेउपु खं २ पु २ । तेजपु. खं १ पु १॥ १३ पडिभा खं २ वृ० दी.॥ १४ तदारवेतणिजे ते जे एते चूण.॥
Jain Education Intemational