Agam 02 Ang 02 Sutrakrutangsutra Vol 1 Niryukti

Author(s): Bhadrabahuswami, Punyavijay
Publisher: Prakrit Granth Parishad

Page 164

१५३
सुत्तगा० ३७८-८१ णिजत्तिगा०८३] सूयगडंगसुत्तं बिइयमंगं पढमो सुयक्खंधो। मम न पियं दुक्खं सुहं चेहूँ एवमेषां पडिलेहित्ता दुःखमेषां न कार्य णवएण भेदेण । जे पुण एतेसु काएसु तु आतदंडे, यः कुशीलः अशीलो वा एषां कायानां आताओ दंडेत्ति, अथवा स एवाऽऽत्मानं दण्डयति य एषां दंडे णिसिरति स आत्मदण्डः । एतेष्वेव पुनः पुनः विप्परियासुवेति, विपर्यासो नाम जन्म-मरणे, संसारो वा विपर्यासो भवति । अथवा सुखार्थी तानारभ्य तानेवानुप्रविश्य तानि तानि दुःखान्यवाप्नुते, सुखविपर्यासभूतं दुःखमवाप्नोति । विपरीतो भावो विपर्यासः, धर्मार्थी तानारभ्याधर्ममाप्नोति, मोक्षार्थी तानारभमाणः संसारमाप्नोति ॥ २ ॥ एवं सो अविरतो लोगो अव्रतलोकः कुशीललोकाद् मनुष्यलोकात् प्रच्युतः तानेव कायान प्राप्य३८०. जाई-वहं अणुपरियमाणे, तस-थावरेसुं विणिग्यातमेति ।
से जातिजाति बहुकूरकम्मे, जं कुव्वती मिजति तेण बाले ॥ ३ ॥ ३८०. जाई-वहं अणुपरियट्टमाणे० वृत्तम् । जातिश्च वधश्च जाति-वधौ, जन्म-मरणे इत्युक्तं भवति । समन्ताद् वर्त्तते [अनुपरिवर्त्तते । ते पुण छ वि काया समासओ दुविहा भवंति, तं जधा-तसा थावरा य । थावरा तिविहा-पुढवी 10 आऊ वणस्सई । तसा तिविहा-तेऊ वाऊ उराला य तसा । तेसु तस-थावरेसुं विणिग्धातमेति, अधिको णियतो वा घातः निघातः, विविधो वा घातः शारीर-मानसा दुःखोदया अट्ठपगारकम्मफलविवागो वा । से जातिजाती परियट्टमाणे, से इति स कुसीललोकः, जातिजातीति वीप्सार्थः, तासु तासु जातिसु त्ति तस-थावरजातिसु अणुसंचरं कूराणि हिंसादीणि कम्माणि बहूनि अस्य सः । कूरकम्मो वि बहुआरंभो वि हूँ भंगा। यद् यदकरोत् तेन तेन कर्मणा मीयते, "मी हिंसायां" वा, मार्यत इत्यर्थः, गण्यत इत्यर्थः, “मजते" वा निमज्जइत्यर्थः ॥ ३ ॥ भावमन्दस्तु कुशीललोको गहितो, गिही पासंडी वा यत् पापं करोति तत् किमिह वि(वे)द्यते ?, अनेकान्तः३८१. अस्सिं च लोगे अदु वा पैरत्थ, सतग्गसो वा तह अण्णहा वा।
संसारमावण्ण परंपरेण, बंधति वेदेति य दुण्णिताई ॥४॥ ३८१. अस्सि च लोगे अदु वा परत्थ० वृत्तम् । कधं ?, ईंधलोगे दुच्चिण्णा कम्मा इहलोगे असुभफलविवागा १ इहलोए दुच्चिण्णा कम्मा परलोए असुभफलविवागा २ परलोके दुच्चिण्णा कम्मा इहलोगे असुभफलविवागा ३ परलोए 20 दुचिण्णा कम्मा परलोए असुभफलविवागा ४ । कथम् ?, उच्यते-केनचित् कस्यचिद् इहलोके शिरश्छिन्नं तस्याप्यन्येन छिन्नं एवं इहलोगे कतं इहलोगे च फलति १, णरगाइसु उववण्णस्स [इहलोगे कतं परलोगे फलति] २, परलोए कतं इहलोए फलति, जधा दुहविवागेसु मियापुत्तस्स ३ परलोए कतं परलोए फलति, दीहकालट्ठितीयं कम्मं अण्णम्मि भवे उदिज्जति ४ । अथवा इहलोक इह चारकबन्धः अनेकैर्यातनाविशेषैः तद् वेदयति, तदन्यथावेदितं कस्यचित् परलोके तेन वा प्रकारेण अन्येन वा प्रकारेण विपाको भवति । तथाविपाकस्तथैवास्य शिरश्छिद्यते, तत् पुनरनन्तशः सहस्रशो वा, अथवा असकृत्तथा 25 सकृदन्यथा, अथवा शतशश्छिद्यते अन्यथेति सहस्से वा । अथवा शिरश्छित्त्वा न शिरश्छेदमवाप्नोति हस्तच्छेदं पादच्छेद वा अन्यतराङ्गछेदं वा प्राप्नोति, सारीर-माणसेण वा दुक्खेण वेद्यते । एवं यादृशं दुःखमात्रं परस्योत्पादयति ततो मात्रतः शतशोमात्राधिकत्वं प्राप्नोति अन्यथा वा । तएवं कुशीला संसारमावण्ण परंपरेणसंसारसागरगता इत्यर्थः, परंपरेणेति परभवे, ततश्च परतरभवे, एवं जाव अणंतेसु भवेसु बंधति वेदेति य दुण्णिताइं दुष्टु नीतानि दुर्नीतानि कुत्सितानि वा नीतानि कर्माणीत्यर्थः॥४॥
30
15
१ जाईपहं पु १ पु २ वृ० । जाईवहं खं १ ख २ दी० वृपा०॥ २°थावरेहिं खं १ खं २ पु १ पु २॥ ३ मज्जते चूपा॥ ४ङ्क इति चतुःसंख्याद्योतकोऽक्षराङ्कः ॥ ५परत्था खं १ पु १। पुरत्था खं २ पु २॥ ६ अण्णधा ख २ पु १॥ ७ परं परं ते, बं खं १ खं २ पु १ पु २ वृ० दी०॥ ८ एतदर्थकं सूत्रं स्थानाङ्गे चतुर्थस्थाने द्वितीयोद्देशके सूत्र २८२ पत्र २१०-१॥ ९ तस्याप्यनेन पु० । तस्यापत्येन वा० मो०॥ १०°धिगत्वं वा० मो०॥
सूय० सु० २०