Agam 02 Ang 02 Sutrakrutangsutra Vol 1 Niryukti

Author(s): Bhadrabahuswami, Punyavijay
Publisher: Prakrit Granth Parishad

Page 221

'णिजुत्ति-चुण्णिसमलंकियं ।
[११ समोसरणझयणं ५३८. सम्मिस्सभावं च गिरा गिहीते, ते मुम्मुई होंति अणाणुवादी ।
__ इमं दुपक्खं इममेगपक्खं, आहंसु छलायतणं च कम्मं ॥५॥ ५३८. [ सम्मिस्सभावं० वृत्तम् । तथा च सामान्यतोदृष्टेनानुमानेन सम्मिश्रभावो नाम अस्तित्वमपि प्रतिपद्यमानाः अस्तित्व-नास्तित्व मेव दर्शयन्ति, तमेव सम्मिश्रभावं यया गिरया गृह्यन्ते, निगृह्यन्त इत्यर्थः, उम्मत्तवादं वदंति, तद्यथा6 कचिदुन्मत्तः स्वाभाविकं ब्रवीति चेष्टते वा कचिदन्यथा, अन्धो वाऽध्वानं व्रजन् कचित् पथा गच्छति, एवं तेऽपि
गन्धर्वनगरतुल्याः मायास्वप्नोपपातधनसदृशाः । मृगतृष्णानिद्रादानप्रवर्त्तितालातचक्रसमाः ॥ १॥
- एवमपि नि:स्वभावान् भावानुक्त्वा पश्चाज्जातिस्मरणानि जातकानि रत्नाश्रयं निर्वाणं च प्रतिपद्यन्ते । एवं ते सम्मिश्र
भाववादिनः मिथ्यादर्शनान्धकाराः जातकेनैतस्यां गिरि गृहीता:-'यदि शून्यं कथं जातकानि ? कथं स्मरणम् ? कथं 10 शून्यता ? । किञ्च
यदि शून्यस्तव पक्षो मत्पक्षनिवारकः कथं भवति ? । अथ मन्यसे न शून्यस्तथापि मत्पक्ष एवासौ ॥ १
अस्तित्वात् तस्य । किञ्च-'केन शून्यता देशिता ? किमर्था देशिता ? स्यान्निष्प्रयोजना शून्यता' इत्यादिभिः कर्कशहेतुभिश्वोदिता पच्छाघरघरियाए आहतियाए एलमूगो वा मम्मणमूगो वा जधा मुम्मुएंति, ण एक अणेकं वा पक्खं अणुवदंति, 16 अस्ति नास्ति वा, यद्यप्यष्टौ व्याकरणानि पठन्ति । ते पुण अकिरियावादिणो दुविधं धम्मं पण्णवेंति, तं जधा-इमं दुपक्खं इमं एगपक्खं तावत्, अविज्ञानोपचितं १ परिज्ञोपचितं २ ईर्यापथं ३ स्वप्नान्तिकं ४ च चतुर्विधं कर्म चयं न गच्छति, एतद्धि एकपाक्षिकमेव कर्म भवति, का तर्हि भावना ?, क्रियामात्रमेव, न तु चयोऽस्ति, बन्धं प्रतीत्याविकल्प इत्यर्थः, एगपक्खियं दुपक्खियं तु, यदि सत्त्वश्च भवति सत्त्वसंज्ञा च सश्चित्य जीविताद् व्यपरोपणं प्राणातिपातः, एतद् इह च परत्र चानुभूयते इत्यतो दुपक्खिकं, यथा चौरादयः इह पुप्फमात्रमनुभूय शेषं नरकादिष्वनुभवन्ति । किञ्च-आहेसु छलायतणं च 20 कम्मं, षडायतनमिति षड् आयतनानि यस्य तदिदं आश्रवद्वारमित्यर्थः, तद्यथा-श्रोत्रायतनं यावन्मनआयतनम् ।। ५ ॥
५३९. ते एवमक्खंति अबुज्झमाणा, विरूवरूवाणिह अकिरियाता।
जमादितित्ता बहवो मणुस्सा, भमंति संसारमणोवदग्गं ॥ ६॥ ५३९. ते एवमक्खंति० वृत्तम् । अक्रिया अण्णाणिआ य सब्भावं अबुज्झमाणा इह मिच्छत्तपडलोच्छण्णा अप्पाणं वा परं वा तदुभयं वा वुग्गाहेमाणा विरूवरूवाणि दरिसणाणि, कथम् ? 28 दानेन महाभोगाश्च देहिनां सुरगतिश्च शीलेन । भावनया च विमुक्तिः [तपसा सर्वाणि सिध्यन्ति ॥ १ ॥
इत्यादि । [ किच-यश्च वेदान्तशुके ब्राह्मणे दद्यात्, यो वा विहारं कारयति, किश्च-एगपुप्फप्पदाणेण असीतिकल्पकोटयः सुखिनस्तिष्ठन्ति; एवमकिरिओ आता जेसिं ते होंति अकिरियाता । जमादितित्ता बहवो मणुस्सा, यमित्यनिर्दिष्टस्य निर्देशः, आदिइत्ता गृहीत्वा, स्वयं अन्यांश्च प्राहयित्वा अणादीयं अणवदग्गं संसारं भमंति ॥ ६॥
१°भावं सगिरा गिहीते, से मुम्मुई होति खं १ खं २ पु १ पु २ वृ० दी० । भावं च गिरा खं १॥ २ मृगतृष्णा-नीहाराम्बुचन्द्रिका-ऽलातचक्रसमाः वृत्तौ पाठः ॥ ३°दान् पमार्ततालान्वच सं० वा. मो० ॥ ४निश्वाभा सं० वा. मो० ॥ ५ एक एक वा चूसप्र० ॥ ६ अविज्ञोपचितं वृत्तौ ॥ ७ त एव खं १ ख २ पु १ पु २॥ ८°वाणि अखं १ वृ० दी.॥ ९°रिताया खं १। रियवाई खं २ पु १ पु २ वृ० दी०॥ १० जमायइत्ता बहवे मणूसा खं १। जमादिदित्ता बहवो मणूसा खं २॥ ११°वतग्गं खं १ खं २ पु १॥ १२°न्तश्चक्रे सं० वा. मो०॥
Jain Education Intemational