Agam 02 Ang 02 Sutrakrutangsutra Vol 1 Niryukti

Author(s): Bhadrabahuswami, Punyavijay
Publisher: Prakrit Granth Parishad

Page 222

सुत्तगा० ५३८-४१] सूयगडंगसुत्तं बिइयमंगं पढमो सुयक्खंधो।
२११ किश्चान्यत्-यदि सर्वमक्रियं तेन कथमादित्यः उत्तिष्ठति ? अस्तं वा गच्छति ?, कथं वा चन्द्रमा वर्द्धते हीयते च?, न वा सरितः स्यन्देरन् , न वा वायवो वायेयुः, सर्वसंव्यवहारोच्छेदः स्यात् । एवमुक्ताः ब्रुवते
५४०. णाऽऽतिच्चो उठेति ण अत्थमेह, ण चंदिमा वड्डति हायती वा।
सैरितो ण संदंति ण वंति वायवो, वंझो नितिओ कसिणो हु लोओ ॥७॥ ५४०. णाऽऽतिच्चो उद्वेति ण अत्थमेइ० त्ति वृत्तम् । आदित्य एव नास्ति, कुतस्तर्हि तदुत्थानमस्तमनं वा ?, मृग-5 तृष्णिकासदृशं तु एतदिति लोहितमर्कमण्डलमवभासते। एवं चन्द्रमाऽपि नास्ति, कुतस्तर्हि तद्वृद्धि-हासोत्थाना-ऽस्तमनानि ?। किश्व-संघातो मरीची उठेति, उट्ठोणा (? उद्वित्ता) से णं इमं लोगं तिरियं करेति, करेत्ता से णं इमं लोगं उज्जोवेति पभासति । सरितोऽपि ण संदंति (सन्ति) न च वायवः, ततः कथं सन्दिष्यन्ते वास्यन्ति वा ?। स्याद् बुद्धिःउत्तिष्ठन्नादित्यो दृश्यते अस्तं च गच्छन् , येन पूर्वस्यां दिशि दृष्टः अपरस्यां दिशि दृश्यते तेन क्रियावान्, देवदत्तस्य हि गतिपूर्विका देशान्तरप्राप्तिं दृष्ट्वा चन्द्रा-ऽऽदित्यावनुमीयेते, सरितश्च स्यन्दमाना दृश्यन्ते, वायवश्च वृक्षाग्रकम्पादिभिरनुमीयन्ते 10 क्रियावन्त इति, तच्चासत्, कथम् ?
गतं न गम्यते तावद् अगतं नैव गम्यते । गता-ऽऽगतविनिर्मुक्तं गम्यमानं न गम्यते ॥ १ ॥
- एवमयं वन्ध्यो लोकः, वन्ध्यो नाम शून्यः, अथवा वन्ध्यावद् अप्रसवत्वाद् वन्ध्यः । लोकायतानां हि न मृतः पुनरुत्पद्यते, एतावानेष परमात्मा। त एवं दर्शनं भावयन्ति-गलागय॑मपि कुर्वाणा नोद्विजन्ते, मातरं भगिनीं वा गत्वा ! नानुतप्यन्ते, येषां बन्धाभाव एव ते कथं पापेभ्यो निवस्य॑न्ते ? निर्वृतिमूलं वा धर्म देक्ष्यन्ते । एवं शाक्या अपि एवं वन्ध्याः । नितिओ णाम नित्यकालमेव शून्यः, शून्यं वा न चोच्छिद्यते । कसिणो णाम गृह-नगर-पर्वत-द्विपद-चतुष्पदादिसर्वो वन्ध्यः । त एवं विद्यमानमपि लोकं न पश्यन्ति ॥ ७ ॥ दृष्टान्तः
५४१. जधा ये अंधे सह जोतिणा वि, वैवाणि णो पस्सति हीणणेत्ते।
संतं तु ते एवंमकिरियआता, किरियं ण पस्संति णिरुद्धपण्णा ॥८॥ 20 ५४१. जधा य अंधे सह जोतिणा वि० वृत्तम् । यथेति येन प्रकारेण [ अन्धः ] ज्योतयतीति ज्योतिः आदित्यश्चन्द्रमाः मणिज्योतिः प्रदीपो वा, ज्योतिना सह सह जोतिणा विरूवाणि घडादीणि न पश्यति, अप्रतोऽपि वर्तमानानि स्पर्शन्नपि न तेषां वर्णादिविशेषं पश्यति । नयतीति नेत्रम् , हीने यस्य नेत्रे स भवति हीननेत्रः, उद्धृते उपहते वा । संतं तु ते एवं अकिरियाता, संतमिति विद्यमानम्, तुः पूरणे, अकिरियावातिणो अकिरियाता मिच्छत्तोदयान्धकाराज्जीवादीन पदार्थान् न जानन्ति । अथवा किरियं न पस्संति त्ति क्रियावतां द्रव्याणां आगमन-गमनाद्याः क्रियाः पश्यन्तोऽपि न 25 पश्यन्ति, स्वयं च क्रियासु वर्त्तते अन्धवत् , न चैताः न पश्यन्ति, निरुद्धा येषां प्रज्ञा ते भवन्ति निरुद्धपन्ना णाणावरणोदयेण, अथवा ते वराकाः कथं ज्ञास्यन्ति ये आगमज्ञानपरोक्षा एव ? जे पुण अनिरुद्धपन्ना ते प्रत्यक्षेण वा आगमेन परोक्षण जीवादीन् पदार्थान् यथावज्जानन्ति । तत्रावधि-मनःपर्याय-केवलानि प्रत्यक्षम् , मति-श्रुते परोक्षम् । प्रत्यक्षज्ञानिनस्तावज्जीवादीन् पदार्थान् करतलामलकवत् पश्यन्ति, समत्तसुतणाणिणो वि लक्षणेण, अटुंगमहानिमित्तपारगा वि साधवो जाणंति णिमित्तेणं ॥८॥ तं पुण णिमित्तं
. 30
१णाऽऽइच्चोखं १ खं २ पु १ । नाऽऽयश्चो २॥ २ उपति खं १। उदेह खं २ पु १ पु २ वृ० दी०॥ सलिला ण संदंति ण वंति वाया, पंझो खं १ खं २ पु १ पु २ वृ० दी० ॥ ४वंझे णियते कसिणे हु लोते खं १ खं २ पु १ पु २ वृ० दी । चंझे हु एते खं २ । वंझे य णियते पु २॥ ५ हि पु २ वृ० दी० ॥ ६ रूवाति खं १ । रूवाइं खं २ पु १ पु २॥ ७ पासति खं १ पु २॥ ८पि खं १ खं २ पु १ पु २ वृ. दी०॥ ९ व अकि खं २ पु १ पु २॥ १०यवाई खं १ पु १ पु २ वृ० दी०॥
Jain Education Interational